Overschrijding plafond nog steeds risico

Het is op dit moment nog niet mogelijk om precies te kwantificeren hoeveel rechten er worden teruggehaald vanuit de vleesveehouderij. Ook de door het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) berekende overschrijding van het stikstofplafond met 3 procent veroorzaakt onzekerheid. Dit meldde het ministerie van LNV deze week op een ingelaste persbijeenkomst.

Eind november waren er nog zeker 3.300 bezwaren tegen de fosfaatrechtenbeschikking niet behandeld. In totaal ontving het ministerie van LNV 7.746 bezwaren. Van bijna 4.400 behandelde bezwaren tegen het fosfaatrechtenstelsel is 46 procent geheel of gedeeltelijk gegrond verklaard.

• Lees ook: RVO.nl worstelt met fosfaatdossier

Disproportionele last

Bij tweeduizend van de ruim drieduizend openstaande bezwaren gaat het om individuele disproportionele last. Dat betekent dat RVO.nl meer tijd moet nemen om de individuele bedrijfssituatie uitgebreid te beoordelen.

Bij geheel of gedeeltelijk gegrond verklaarde bezwaren gaat het regelmatig om bedrijven die op de boerderij melk verkopen, bedrijven die zelf kaas maken en bedrijven waar het melkproductieniveau verkeerd werd ingeschat. Ook kan het in- en uitscharen van vee een rol spelen bij geheel of gedeeltelijk gegrond verklaarde bezwaren.

Van een nieuwe korting op de fosfaatrechten kan geen sprake zijn, benadrukt LTO-vakgroepvoorzitter Wil Meulenbroeks. 'Het is belangrijk dat er rust in het veld komt en de derogatie mag niet in gevaar komen.' Ook wijst hij erop dat de daadwerkelijke fosfaatproductie dit jaar hoogstwaarschijnlijk onder het fosfaatplafond blijft. Bovendien is er al een procent extra gekort om tegenvallers op te vangen en vindt er 10 procent afroming plaats bij transacties van fosfaatrechten.

Alle zeilen bijgezet

Het ministerie van LNV zegt er alles aan te doen om zowel tijdig als zorgvuldig de beschikkingen toe te kennen en bezwaren te behandelen. Ook moeten alle zeilen worden bijgezet om fosfaatrechten in de vleesveehouderij terug te halen.

Het ministerie kan daarom niet garanderen dat er geen nieuwe korting noodzakelijk zal zijn, al is men ervan doordrongen dat hiervoor draagvlak ontbreekt.

LNV-minister Carola Schouten benadrukt dat het voor de sector van groot belang is dat individuele ondernemers binnen de fosfaatrechten produceren. Als dit niet gebeurt, brengt dit het risico met zich mee dat het fosfaat- en of stikstofplafond wordt overschreden. 'Dit risico mogen we niet lopen. Ik wil voorkomen dat er een extra generieke korting wordt toegepast op alle fosfaatrechten van niet-grondgebonden melkveehouders', aldus de minister in de kamerbrief.

Speciale applicatie

Om het 100 procent nauwkeurig benutten van de fosfaatrechten te vereenvoudigen, komt RVO.nl op korte termijn met een applicatie waarmee veehouders op elk moment eenvoudig het aantal rechten dat zij in een jaar kunnen benutten, kunnen raadplegen.

Vanaf medio maart 2019 controleert de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) of de in 2018 geleverde hoeveelheid melk overeenkomt met de hoeveelheid fosfaatrechten. De gegevens van zuivelondernemingen zijn vanaf eind februari beschikbaar voor de handhavende instanties.

Handhaving vindt niet alleen plaats op basis van de Meststoffenwet, maar ook op basis van de Wet op de economische delicten. Daarmee is een lijn getrokken met de dierrechtenstelsels in de pluimvee-en varkenshouderij.

Rol van OM en strafrechter

Het Openbaar Ministerie (OM) en de strafrechter spelen ook een rol in de sanctionering. Bij de controle wordt gebruikgemaakt van de gegevens uit het I&R-rundvee, het op het bedrijf rustende fosfaatrecht en andere bij RVO.nl geregistreerde data ten behoeve van de mestwetgeving.

Schouten waarschuwt dat de handhavingsorganisatie meer dan een jaar kan terugkijken. Ook na 2019 kan de NVWA dus nog boetes uitdelen aan ondernemers die dit jaar te veel fosfaat hebben geproduceerd.

Naast gerichte controle kan de NVWA ook bij andere inspecties op de mestwetgeving overtredingen op het fosfaatrechtenstelsel vaststellen. Als een overtreding wordt geconstateerd, wordt een proces-verbaal opgemaakt dat door het OM zal worden behandeld. Het OM beoordeelt of de ondernemer moet worden vervolgd en welke strafeis wordt gehanteerd. De strafrechter beoordeelt vervolgens of er een straf moet worden opgelegd en hoe hoog deze moet zijn.