'Para is bij melkgeitenbedrijf beheersbaar'

Zo'n 80 procent van de melkgeitenbedrijven kampt met een paratuberculose-infectie. Per bedrijf komt dit neer op gemiddeld 4,5 procent van het koppel. De verwekker, Mycobacterium avium subspecies paratuberculosis (MAP), heeft invloed op productie en welzijn en zorgt voor uitval.

• Lees ook: 'Handvatten waar de geitenhouder iets mee kan'

De schattingen lopen uiteen, maar de economische schade is hoog. Sommige geitenhouders spreken van 25 euro schade per dier per jaar, anderen van 125 euro. 'De schade is in ieder geval zo substantieel dat het voor de sector reden genoeg is om financieel bij te dragen aan onderzoek', zegt Ad Bink, lid van de werkgroep 'Paratuberculose in geiten' en geitenhouder in Raamsdonk.

Beheersing

Dit PPS-onderzoekstraject is een voortzetting van eerder onderzoek in de geitensector door de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD). 'In dit onderzoek zijn belangrijke nieuwe inzichten gegenereerd', zegt GD-dierenarts Maarten Weber.

'Een aanpak die gegarandeerd leidt tot een paratuberculosevrij bedrijf bestaat (nog) niet, maar we hopen met deze nieuwe inzichten geitenhouders te helpen om de beheersing van deze ziekte op hun bedrijf nieuwe impulsen te geven.' Een eerste uitkomst richt zich op het aantonen van besmetting.

'Lammeren kun je het best zo jong mogelijk vaccineren. Toch wordt besmetting er niet mee voorkomen. Het is gewenst om besmette geiten te herkennen en niet aan te dekken. Daarvoor is onderscheid nodig in antistoffen die zijn aangemaakt in reactie op de paratuberculosevaccinatie en antistoffen die het gevolg zijn van besmetting met de MAP-bacterie', vertelt Weber.

Antistofverloop

'In onderzoek is nagegaan hoe het antistofverloop bij jonge lammeren is na vaccinatie tegen paratuberculose. Daaruit blijkt dat een gevaccineerde geit ouder dan 2 jaar waarschijnlijk in contact is geweest met de bacterie, als het dier een ongunstige uitslag van het onderzoek op antistoffen heeft', legt de dierenarts uit.

'Dit geeft de geitenhouder info over de besmettingsdruk en hij kan ernaar handelen. Dek geen geiten aan met een ongunstige uitslag.'

Eigen biest

Een tweede eyeopener heeft te maken met biest. Veel geitenhouders geven hun lammeren kunst- of runderbiest, omdat ervan uit wordt gegaan dat de MAP-bacterie onder andere wordt overgedragen door biest van eigen moeder.
Weber: 'Het blijkt dat er veel minder para-tbc-bacteriën in eigen biest zitten dan gedacht. Waarschijnlijk is dit dus geen belangrijke besmettingsroute voor geitenlammeren.'

Een derde uitkomst was dat lammeren op jonge leeftijd de bacterie al uitscheiden in de mest. 'We dachten eerst dat lammeren vrijwel geen risico op infectie hadden, maar het blijkt dat we daar nu wel rekening mee moeten houden', zegt Weber.

'Zo zien we dat lammeren van jaarlingen 16 procent kans hebben om besmettelijk te worden voordat zij 12 maanden oud zijn en lammeren van oudere geiten 38 procent.'

Moederloos opfokken

Hij vervolgt: 'Dit onderstreept het belang van de maatregel die veel geitenhouders al nemen: fok lammeren moederloos op en houd lammeren van jaarlingen apart van de lammeren van oudere dieren.'

Of er ooit kans is om besmette bedrijven helemaal paratuberculosevrij te maken, vindt Weber moeilijk te voorspellen. Wel is hij ervan overtuigd dat de aandoening beheersbaar is. 'Het gaat om de combinatie van hygiëne, vaccineren, managementmaatregelen en besmette dieren wegvangen. Dat is de kern van de aanpak.'