De jager is natuurbeheerder geworden

Tijdens het jachtseizoen is jagen toegestaan op vijf wildsoorten: eend, fazant, konijn, houtduif en haas. Buiten het jachtseizoen hebben jagers een ontheffing nodig.

Wie wil jagen, moet een vergunning hebben. Die krijgen jagers pas als ze na een pittige cursus hun jachtdiploma hebben gehaald. Daarna moeten ze een plek vinden om te mogen jagen.

Wildbeheereenheid

De meeste jagersverenigingen zijn verbonden aan een wildbeheereenheid met een eigen jachtgebied. Om er te mogen jagen, huren ze grond, meestal van een boer of grondgebruiker.

De jagers bepalen tijdens het jachtseizoen zelf wanneer ze op jacht gaan, maar gaan vooral op pad als een boer schade aan zijn gewassen meldt, zoals schade door wilde zwijnen.

Nieuwe afspraken

Jagers moeten met veel zaken rekening houden. Boeren wisselen bijvoorbeeld gronden onderling uit om verschillende gewassen te kunnen verbouwen. Jagers moeten daardoor steeds nieuwe afspraken maken over wat zij voor een boer kunnen betekenen op het gebied van schadebestrijding. Ze bepalen namelijk niet zelf wat ze op zijn grond mogen schieten.

'Je moet goed kijken wat er aan wild zit en wat wel en niet geschoten mag worden', vertelt Piet Aben uit Heythuysen. Hij is al 25 jaar jager en lid van Wildbeheereenheid De Waterbloem in Midden-Limburg. Hij trad als jager in de voetsporen van zijn grootvader en vader.

Problemen in de natuur

'Je zit als jager dagelijks uren in het buitengebied en weet precies wat zich daar afspeelt. Ik zie dan ook de problemen die de natuur heeft door de droogte en het gebruik van bestrijdingsmiddelen', vertelt Aben.

'De patrijzenstand loopt terug, evenals die van de fazant, de grutto en de wulp. Hun eieren drogen uit, waardoor het vlies te hard wordt en de eieren niet uitkomen', constateert de jager.

Roundup

'Hazen en konijnen worden steeds onvruchtbaarder, met het bestrijdingsmiddel Roundup als boosdoener. Ook de bijenstand loopt hierdoor terug, wat effect heeft op de bevruchting van fruit. Bovendien komt dat spul in de voedselketen terecht en als de zwaluwen en koolmezen komen, zijn er, ook door de droogte, te weinig insecten.'

Jagers proberen de schade aan landbouwgronden te beperken en tegelijkertijd kwetsbare dieren te beschermen. Zoals de patrijzen die in de weidevelden op de grond nestelen. Een flink deel van hun nesten wordt leeggeroofd en driekwart van de kuikens wordt gegrepen door roofdieren zonder natuurlijke vijanden, zoals de vos, de wilde kat, de zwarte kraai of de hermelijn.

Meersporenbeleid

Vandaar dat jagersverenigingen een meersporenbeleid voorstaan: broedgebieden voor weidevogels inrichten en roofdieren bejagen. Dat moet wel in goede verstandhouding gebeuren met de grondgebruikers en de overheid.

'Vossen pakken veel meer vogels, kippen en kalkoenen dan ze op kunnen. Wij mogen vossen alleen overdag schieten, maar dan zie je ze niet. Als de provincie vervolgens veel geld in patrijzenbeschermingsprojecten stopt, is dat in mijn ogen dweilen met de kraan open', stelt Aben.

Balans

'Datzelfde probleem is er met dassen en wilde zwijnen, die weleens een ree pakken. Of zwermen kauwen die jonge plantjes opvreten en kraaien die jonge vogeltjes pakken. Die mogen we niet zomaar schieten. Maar ondertussen wordt wel de balans op het jachtveld verstoord. Duiven mag je het hele jaar schieten, maar je schiet ook hun jongen dood. Datzelfde geldt voor wilde zeugen met biggen', vertelt de jager.

'De bever is helemaal een verhaal apart. Die is beschermd. Een mooi dier, maar het zorgt voor veel schade. Daar komen de wasbeer en de wolf nog bij. Ik vind het als natuurliefhebber prachtig, maar het moet wel beheersbaar blijven.'

Jagersvereniging

Zo zijn ook jagers dus begaan met natuurbeheer. De Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging roept haar leden en grondeigenaren zelfs op om op overhoekjes, wildweides en akkerranden biotoopmengsels in te zaaien die insecten aantrekken als voedsel voor weidevogels.

De groep jagers waartoe Aben behoort, is zes man sterk. Als een boer schade meldt, bijvoorbeeld door wilde varkens, gaan zij in ploegen op jacht. Dat gebeurt 's avonds, 's nachts en 's ochtends vroeg, als het meeste wild actief is. Het kan uren duren voor een jager iets voor zijn loop krijgt.

Nachtzichtapparatuur

's Nachts jagen is alleen weggelegd voor wie de volgende dag niet vroeg naar zijn werk hoeft. Bovendien moet een jager investeren in dure nachtzichtapparatuur. 'En je hebt nog een privéleven', zegt Aben. 'Maar als jager moet je ingrijpen als het nodig is. Je jachtgebied is als een huishoudpotje dat je goed moet beheren. Als het leeg is, heb je niets meer.'

Dat zal af en toe wel moeten. Zeker in gebieden waar dit trekwild schade aan gewassen veroorzaakt en een gevaar op de weg vormt, zoals in Midden-Limburg.

Afrikaanse varkenspest

Dat minister Carola Schouten van (LNV) tijdelijk de drukjacht op wilde varkens toestaat om Afrikaanse varkenspest buiten de deur te houden, vindt Aben dan ook goed. Maar hij ziet ook beren op de weg: 'Wie zegt dat de Afrikaanse varkenspest niet door vogels wordt overgebracht die aan besmette kadavers in het buitenland pikken?'