De Monitor constateert weinig zicht op middelengebruik

De uitzending op dinsdag 16 oktober om 21.25 uur bij NPO 2 staat in het teken van het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. In Nederland gebruiken we zo'n 10 miljoen kilo gewasbeschermingsmiddelen per jaar om plagen, onkruiden en ziekten tegen te gaan. Het overgrote deel daarvan wordt in de land- en tuinbouw gebruikt.

De overheid wil dat telers gewasbeschermingsmiddelen als laatste redmiddel inzetten. Om dat te bereiken, krijgen onderzoekers subsidie om nieuwe teeltsystemen te ontwikkelen. Ook verbiedt de overheid bepaalde middelen met hoge risico's. Maar toch is het gebruik niet minder geworden.

Laatste redmiddel

De Monitor sprak met leveranciers van gewasbeschermingsmiddelen. Zij zijn het oneens met de visie van landbouwminister Carola Schouten dat gewasbeschermingsmiddelen het laatste redmiddel moeten zijn. Zij zeggen dat preventief gebruik juist kosten en milieubelasting kan besparen.

'Niet alle middelen zijn geschikt om curatief in te grijpen en het kan in een aantal gevallen meer milieubelasting opleveren', benadrukt teeltadviseur André van Kessel bij AgroBuren. 'Als er wortelonkruid staat en het is een bedreiging voor de teelt die erna komt, dan is Roundup Ultimate op dit moment het aangewezen middel.' Schoffelen is volgens hem geen optie: 'Dan worden de kosten zo hoog dat het niet meer rendeert. Dan houdt de boer niks meer over.'

Kwaliteit opbrengst

Ook boeren vertellen in de uitzending dat ze anders tegen de bescherming van hun gewassen aankijken dan de minister. Ze hebben pesticiden nodig voor een hoge en kwalitatief goede opbrengst. Een onkruidbestrijder als Roundup zorgt dat zij de kosten laag kunnen houden. Bovendien vinden ze natuurlijke bestrijders niet altijd beter voor het milieu dan synthetische middelen.

De Monitor wijst er op dat boeren niet minder gewasbeschermingsmiddelen zijn gaan gebruiken. De verkoopcijfers ervan lijken dat te bevestigen. Die schommelen al tientallen jaren rond de 10 miljoen kilo. Het is de vraag of het televisieprogramma aandacht schenkt aan het feit dat de milieubelasting per kilo in de loop der jaren fors is afgenomen.

Toezicht NVWA

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA), die verantwoordelijk is voor het toezicht op het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen, wijst op de gewasbeschermingsmonitor. Dat is een administratieve verplichting voor telers om bij te houden hoe ze uitvoering geven aan geïntegreerde gewasbescherming.

'De NVWA controleert bij een inspectie of de teler een gewasbeschermingsmonitor heeft. Bij het ontbreken worden maatregelen opgelegd', stelt woordvoerder Tjitte Mastenbroek. In 2017 werd nog geen 2 procent (530) van de ruim 33.000 telers hierop gecontroleerd. In 105 gevallen was de gewasbeschermingsmonitor niet op orde. 'Wij controleren risicogericht met de capaciteit die we hebben. Die capaciteit is een politieke keuze.'

Toekomstvisie

Minister Schouten laat via haar woordvoerder weten dat ze eraan werkt om het gebruik van chemische middelen terug te dringen. Hoe? Dat kan de woordvoerder nog niet zeggen. 'Binnenkort rondt de minister haar toekomstvisie over gewasbescherming en de bijbehorende actie-agenda af.'