'Naar nulemissie voor middelenbehoud'

Reportage Akkerbouw Peter van Houweling 27 sep 2018 om 10:06uur

Peter van Beers uit Vessem probeert bij spuiten en bemesten te voorkomen dat er emissie ontstaat naar het oppervlakte- en grondwater. 'Ik ben ervan overtuigd dat hoe minder emissie er is, hoe meer middelen we in de benen houden.'

%27Naar+nulemissie+voor+middelenbehoud%27

Van Beers is druk bezig met de voorbereidingen van de open dagen die hij op zijn bedrijf organiseert, samen met zijn afnemer Lamb Weston/Meijer en met de projecten 'Brabant Bewust' en 'Schoon water voor Brabant'. Schoon water is daar een belangrijk thema. De ondernemer investeerde in een Phytobac, een helofytenfilter en een wasplaats voor grondbewerkingsmachines. Die zijn alle drie net klaar.

Van Beers test samen met een medewerker de wasplaats. Even later legt hij uit waarom hij een actieve deelnemer is aan de twee Brabantse projecten. 'Het aantal middelen wordt steeds verder beperkt. Bijvoorbeeld recent het middel Linuron in waspeen. Daardoor zijn we nu behoorlijk gehandicapt voor die teelt', vertelt hij.

'Ik ben ervan overtuigd dat hoe minder emissie er is van middelen naar het grond- en oppervlaktewater, hoe meer middelen we in de benen kunnen houden. Daarom wil ik er gewoon voor zorgen dat die emissie niet ontstaat.'

Grond die tegen maximale prijs is verhuurd zorgt niet voor drijfveer om er duurzaam op te telen

Peter van Beers, akkerbouwer

De nieuwe Phytobac is net gevuld. © Peter van Houweling

Spuitloonwerk

De akkerbouwer doet ook veel spuitloonwerk. Volgens hem vindt de meeste emissie plaats door puntbelasting. 'Dat gebeurt bij het reinigen van de spuit, doppen verwisselen of losmaken van de vulslang. Daarbij valt er altijd wel eens een druppel. Dat is allemaal puntbelasting. Dat veroorzaakt meer emissie dan een fijne nevel op het land, waarin soms maar 20 gram per hectare van een middel zit.'

Om die reden vullen Van Beers en zijn medewerkers de tank altijd op het erf en bij loonwerk soms op het erf van een collega, maar nooit op het land. Dat vraagt wel extra heen en weer rijden als de tank leeg is. Daarom probeert hij zijn werkgebied te beperken tot 15 kilometer van huis. 'We willen geen asfaltboeren zijn.'

De ondernemer is er '100 procent' van overtuigd dat iedereen die voor derden spuit zorgvuldig werkt om middelen in de benen te houden. 'Los daarvan is het ook weggegooid geld als je middelen morst. Dat moet je niet willen.'

Ongelimiteerde prijzen

Van Beers Agro bestaat uit twee takken: akkerbouw en loonwerk. De verdeling in tijd is ruwweg 50-50. Aardappels zijn het belangrijkste gewas. De omvang van de akkerbouwtak is de laatste jaren redelijk stabiel. Dat heeft te maken met de schaarste op de grondmarkt en de 'ongelimiteerde prijzen' die er daardoor zijn. Ook overheden doen daaraan mee, stelt Van Beers.

Hij denkt zelfs dat overheden de belangrijkste prijszetter zijn. 'Ze verpachten altijd met kortdurende pacht tegen een maximale prijs. Hoe kun je nu roepen dat je duurzaam wilt zijn en tegelijk de maximale prijs vragen voor percelen die je een of twee jaar verpacht? Als ik grond van collega's of goede bekenden huur moet ik ervoor zorgen dat ik er altijd kan binnenlopen. Die grond moet ik gewoon goed behandelen. Maar grond die een of twee jaar verhuurd is tegen een maximale prijs zorgt bij mij niet voor een drijfveer om die duurzaam te behandelen, of daar duurzaam op te telen.'

Van Beers geeft een voorbeeld: hij teelt graan alleen als bodemverbeteraar, niet voor het rendement. Dat doet hij alleen op eigen percelen en op percelen waarvan hij met een grote mate van zekerheid weet dat hij die langdurig kan gebruiken.

Werking van wasplaats

De Vessemnaar loopt naar buiten en laat de werking van de nieuwe wasplaats zien. Die is voor de grove reiniging van grondbewerkingsmachines bij verdachte percelen. Verdacht wil vooral zeggen dat er knolcyperus in de grond zit.

Hij zet de pomp aan en door een rooster in de erfverharding spuiten tientallen stralen de machine schoon. Het spoelwater stroomt door het rooster terug in een bezinkkelder. De knolletjes knolcyperus gaan dood als ze drie maanden in een zuurstofloze omgeving zitten, onder water. Dus pas drie maanden na de laatste reiniging leegt hij de bezinkput.

De wasplaats reinigt machines bij verdachte percelen. © Peter van Houweling

De loonwerker denkt erover om grondbewerkingsmachines niet alleen na verdachte percelen op deze manier te reinigen, maar ook na elke klant. Hij is er alleen nog niet helemaal over uit wie dat betaalt. 'Als we dat in het tarief verwerken zullen bewuste ondernemers daarvoor kiezen', verwacht hij.

Ook nieuw zijn de Phytobac en het helofytenfilter. Het is de bedoeling dat al het waswater van de wasplaats van de spuit in de Phytobac wordt gereinigd. De middelen breken sneller af in die omgeving met veel organische stof. Het helofytenfilter is net klaar. Het riet moet nog groeien. Daarin gaat het water dat het erf afspoelt.

'Een jaar dat tot nadenken stemt'

Akkerbouwers hadden de afgelopen gortdroge zomer hun handen vol met het aan de groei houden van hun aardappelen. Tenminste, als ze kónden beregenen. Ook Peter van Beers. Voor gemiddelde jaren heeft hij wel voldoende capaciteit aan beregeningsinstallaties en mensen, maar dat was niet berekend op een extreem jaar als dit. 'We zijn tien weken brandweer geweest. Redden wat er te redden valt. Roeien met de riemen die je hebt. Dat hakt er zo ontzettend hard in, financieel, sociaal en in je gezin. 'Van Beers heeft ruwweg een kwart vroege aardappelen. Die teelt hij maximaal op contract. Van die opbrengst had hij dus niets om op de vrije markt te verkopen tegen de prijzen die hoger zijn dan de contractprijzen. 'En dat met alle kosten van dit jaar!' Hij teelt aardappelen op een bovengemiddeld groot areaal. Hij denkt dat hij de komende winter eens goed zal nadenken op welke manier hij verder gaat met de teelt. Hij verwacht dat andere grote akkerbouwbedrijven in de omgeving hetzelfde doen.