Leliesector werkt aan lagere milieubelasting

Achtergrond Bollenteelt Haijo Dodde 07 sep 2018 om 08:51uur

Het is mogelijk om goede leliebollen te kweken met minder chemie. Dat blijkt uit onderzoek op de Drentse proefvelden van stichting ROL. Onder meer met plantversterkers en bodemverbeteraars lukt het om de milieubelasting met 60 tot 70 procent terug te dringen.

Leliesector+werkt+aan+lagere+milieubelasting

Het doel van veel onderzoek van stichting ROL (Regionaal Onderzoek Lelieteelt in Noord- en Oost-Nederland) is de lelieteelt minder afhankelijk maken van chemie. Voor het derde jaar op rij heeft de stichting proeven aangelegd om de ecologische teelt van lelies dichter bij de praktijk te brengen.

Verder is Wageningen University & Research (WUR) dit jaar gestart met het project 'Vitale lelieteelt'. Daarvan liggen enkele objecten op het proefveld van stichting ROL in het Drentse Vledder.

Weerbaar maken

Tijdens de open dag vorige week vertelde voorzitter Hans Kok van stichting ROL dat het ecologische onderzoek gericht is op het beter weerbaar maken van de bodem en het gewas. 'Dat kan door de toepassing van plantversterkers, bodemverbeteraars en groene middelen. Ook testen we middelen op basis van actief water voor de bolontsmetting.'

Zonder chemie wordt de teelt van lelies behoorlijk duurder vanwege de hogere teeltkosten en de lagere opbrengsten

Casper Slootweg, projectleider bij Wageningen University & Research

Voor de verschillende bestrijdingsschema's worden in twee leliesoorten strategieën toegepast met hoog en met laag risico. Kok laat zien aan de hand van de resultaten dat het lukt om met behoud van opbrengsten en kwaliteit de milieubelasting fors te reduceren.

Milieubelastingspunten

Bij de variëteit met de hoogste ziektegevoeligheid daalt het aantal milieubelastingspunten van 6.300 naar 2.700 punten. In de andere variëteit is de afname met 5.900 naar 1.600 milieubelastingspunten naar verhouding nog groter.

Frank Kreuk van Proeftuin Zwaagdijk vertelt dat in de ecologische proef de producten zijn meegenomen die de voorgaande twee jaren de beste resultaten hebben laten zien. Er worden onder meer vier verschillende bodemverbeteraars getest. Verder bestaat de vuurbestrijding uit een geïntegreerd schema met standaard fungiciden in afwisseling met een veelbelovend groen middel van Syngenta.

Alternatieven

Bij de bestrijding van virussen in de ecologische lelieteelt kijken de onderzoekers naar alternatieven voor neonicotinoïden en synthetische pyrethroïden. De bij voorkeur luisdodende producten worden veelal toegepast in combinatie met minerale olie.

Net als vorig jaar is in de virusproef een object opgenomen met perssap uit Tagetes. Kreuk kan nog niet zeggen of de luiswering van het gewas Tagetes via plantsap succesvol is over te brengen.

Koepelproject

Het onderzoek naar de vitale lelieteelt is onderdeel van het koepelproject 'Groene Gewasbescherming' met financiering van de overheid. Binnen dit project is het streven de ontwikkeling van teeltsystemen die inzet van chemische middelen overbodig maakt. Behalve onderzoek naar lelies zijn deelprojecten opgestart in de akkerbouw en onder meer de aardbeienteelt.

Het principe van de vitale lelieteelt is de opkweek van gezond uitgangsmateriaal in kassen. Aan het eind van de cyclus vindt alleen de doorteelt tot leverbaar product in de buitenlucht plaats. Het onderzoek wordt uitgevoerd door de businessunit Bloembollen van de WUR en heeft een looptijd tot 2022.

Onderzoek naar de veelzijdigheid van Tagetes

Veel leliekwekers telen Tagetes (afrikaantjes) als voorvrucht voor de biologische bestrijding van wortellesieaaltjes. In onderzoek wordt nu bekeken hoe veelzijdig het gewas is en of dat zorgt voor een beter rendement. Weijnand Saathof van HLB in Wijster meldt op de open dag van stichting ROL dat er wordt gekeken naar de productie van inhoudsstoffen. Luteïne als grondstof voor een medicijn tegen een oogziekte is daarvan het sprekende voorbeeld. 'Verder testen we Tagetes als schermgewas tussen lelies vanwege de luiswering. De eerste tests wijzen op een lagere virusdruk. Nadeel is wel de onderdrukking van het leliegewas', zegt Saathof. Opmerkelijk is de bewering van enkele imkers dat hun bijenvolken na bestuiving van Tagetes minder last hebben van varroamijt. Secretaris Dirk Osinga van stichting ROL erkent dat het om een gerucht gaat. 'Maar wel interessant genoeg voor nader onderzoek.'

Chemieloze bollen

Projectleider Casper Slootweg vertelt dat gedurende het project ook de prestaties van de chemieloze leliebollen in de bloementeelt worden beoordeeld. Tot slot volgt een analyse van de economische en praktische haalbaarheid en de uiteindelijke milieuwinst.

Op het proefveld van stichting ROL worden dit jaar behandelingen getest voor de teelt van grof plantgoed tot gezond leverbaar product met minimale inzet van gewasbeschermingsmiddelen. Slootweg: 'Behalve naar plantversterkers kijken we naar de mogelijkheden van teelt in kisten met fertigatie en testen we fertigatie in de open grond.'

De projectleider wijst erop dat de lelies in de objecten met fertigatie een mooi zwaar gewas laten zien. 'Regelmatige aanvoer van vocht en voeding is zeker dit jaar van meerwaarde.'

Schubbollen

Voor de doorteeltproef bij stichting ROL is nu nog standaard plantgoed gebruikt. In het kassencomplex van de WUR in Bleiswijk is een start gemaakt met de beschermde opkweek van weefselkweekmateriaal tot schubbollen en van schubbollen tot grof plantgoed.

'We gaan proberen om jaarrond en in meerlagensystemen plantgoed op te kweken. Naast de productie van gezond uitgangsmateriaal willen we daarmee de kostprijs zo laag mogelijk houden', zegt Slootweg. Hij verwacht dat de teelt van lelies zonder chemie behoorlijk duurder zal zijn vanwege de hogere teeltkosten en de lagere opbrengsten.