Nederlandse aanpak dierenwelzijn geschikt voor export

Wereldwijd groeit de aandacht voor het welzijn van dieren in de veehouderij. Al zijn en blijven er grote verschillen. 'Desalniettemin zie je op alle continenten een trend om dierenwelzijn te verbeteren', zegt Maurits Steverink van True Food Projects en coördinator van MeatNL, het netwerk dat werkt aan versnelling van de verduurzaming in vleesketens.

Steverink benadrukt dat de groeiende maatschappelijke aandacht voor dierenwelzijn kansen biedt voor de Nederlandse agrarische sector. 'De internationale afzetmarkt is gunstig gestemd voor alles wat met duurzaamheid te maken heeft. Dierenwelzijn is daar een belangrijk onderdeel van.'

Verschillen in aanpak

In de ons omringende landen krijgt de groeiende aandacht voor welzijn bij de productie van vlees op verschillende manieren vorm. Zo is er in Denemarken een overheidslabel voor dierenwelzijn, met name voor de varkenshouderij. Het label kent drie niveaus die worden aangeduid met harten.

In het Verenigd Koninkrijk kiest supermarkt Coop voor een basisassortiment varkensvlees dat afkomstig is uit de zogenoemde free-range-houderij, waarbij de varkens grotendeels buiten leven.

In Duitsland zijn er meerdere benaderingen naast elkaar. Initiative Tierwohl is een initiatief van retailers. Zij betalen een afdracht per kilo varkens- en pluimveevlees. Dit komt in een fonds dat varkens- en pluimveehouders betaalt die aan extra welzijnseisen voldoen. Ook de Duitse overheid werkt aan een staatslabel voor dierenwelzijn (zie kader onderaan artikel).

Für Mehr Tierschutz

De Duitse Dierenbescherming hanteert het label Für Mehr Tierschutz. De Duitse Tierschutzbund overlegt met de Nederlandse Dierenbescherming over het erkennen van elkaars label. Producten die onder het Beter Leven-keurmerk vallen, zijn dan automatisch gecertificeerd voor het Duitse label Für Mehr Tierschutz.

'Zorg voor dieren stopt niet bij de grenzen', stelt Suzanne Groot, beleidsmedewerker Beter Leven-keurmerk Internationaal bij de Dierenbescherming. Groot heeft dagelijks te maken met vragen uit het buitenland over de Nederlandse aanpak van het combineren van dierenwelzijn en markt. Onlangs was er bijvoorbeeld nog een delegatie uit Zuid-Korea op bezoek.

Groot: 'De samenwerking van een organisatie als de Dierenbescherming, het bedrijfsleven en in de opstartfase ook de overheid om een duurzame beweging en gedachtegoed op het gebied van dierwelzijn voor elkaar te krijgen, is voor buitenlandse partijen nieuw en inspirerend.'

Zakelijke kansen

Steverink ziet in de groeiende internationale aandacht voor dierenwelzijn ook zakelijke kansen voor Nederland. 'We weten al dertig jaar dat onze veehouderij het niet redt met concurreren op kostprijs. We hebben de afgelopen jaren in onderscheidende concepten met meerwaarde grote stappen gezet. Nu ontstaan er kansen om die uit te rollen en door te ontwikkelen.'

De MeatNL-coördinator pleit voor het uitdragen van het Nederlandse model buiten de landsgrenzen. Hij zou het toejuichen wanneer de overheid hier ook een rol in gaat spelen. Een goede visie met passend stimuleringsbeleid voor keten- én marktontwikkeling kunnen bijdragen aan het versterken van de positie van Nederland, zo geeft Steverink aan.

Hij is van oordeel dat overheid en sommige provincies op dit moment nog te veel inzetten op schaalvergroting, in combinatie met maatregelen die kostprijsverhogend werken en niet kunnen worden verwaard.

• Lees ook: Afstemming Beter Leven-keurmerk en Duitse labels

'Kiloknalbeleid'

Steverink: 'Dat zou je kiloknalbeleid op overheidsniveau kunnen noemen.' Voor Nederlandse boeren kan het gunstig uitpakken als Nederland een gids kan zijn voor andere landen in Noordwest-Europa, bij het uitrollen van marktconcepten waarin dierenwelzijn een belangrijke rol heeft.

Om dat te bereiken, moet er volgens Steverink een sectoraal plan komen waarin staat hoe de Nederlandse aanpak wordt gedeeld met andere landen. 'Als we alles op zijn beloop laten, ben je afhankelijk van de grillen en ontwikkelingen in verschillende landen.'

Harmonisatie

Ook Groot werkt graag mee aan het uitdragen van wat er in de Nederlandse veehouderij gebeurt op het gebied van dierenwelzijn.

'Het delen van kennis, ervaring en harmonisatie van handelsmerken voor dierenwelzijn zal veel boerderijdieren en dierenwelzijnsorganisaties ten goede komen en kan een professioneel kader bieden voor detailhandel, verwerkende industrieën en boeren', zegt ze.

'Uiteindelijk geldt: Hoe meer boerderijdieren worden geproduceerd onder goede, geharmoniseerde dierenwelzijnsmerken, hoe beter.'

Staatslabel met drie niveaus dierenwelzijn in Duitsland
Duitsland is vergevorderd met de introductie van een staatslabel voor dierenwelzijn. De federale overheid maakte de vereisten voor de drie niveaus van het dierwelzijnslabel onlangs bekend.

Varkens- en pluimveehouders die willen meedoen aan niveau 1, krijgen te maken met welzijnseisen die iets boven de wettelijke norm liggen. Het is de bedoeling dat veehouders kunnen deelnemen aan niveau 1 zonder dat ze bestaande stallen drastisch hoeven aan te passen.

Om mee te kunnen doen aan niveau 2 en 3, moeten veehouders aan strengere eisen voldoen. Bij niveau 3 moeten de dieren de beschikking hebben over een uitloop buiten de stal en binnen op strooisel kunnen liggen.

De Duitse overheid wil het staatskeurmerk voor dierenwelzijn grotendeels via de markt financieren. Maar er komt wel flankerende overheidsfinanciering om boeren te helpen bij de omslag naar een diervriendelijkere houderij.