ZLTO dagvaardt provincie Noord-Brabant

Volgens ZLTO kosten de aangescherpte milieueisen van de provincie honderden Brabantse veehouders de kop, heeft het grote gevolgen voor het Brabantse dorpsleven en levert het nauwelijks milieuwinst op. De belangenorganisatie benadrukt dat het beleid in strijd is met eerder gemaakte afspraken en dat het van tafel moet.

Vertrouwen

Linssen CS Advocaten uit Tilburg staat ZLTO en de boeren bij. De partijen zien de rechtszaak met vertrouwen tegemoet. 'Er ontbreekt een deugdelijke juridische grondslag voor de gestelde regels', licht advocaat Marieke Toonders toe. 'De regels zouden volgens de provincie moeten voorzien in de borging van een blijvende daling van de ammoniakbelasting in Natura 2000-gebieden door een vermindering van de ammoniakemissie uit veehouderijen. De provincie verhult echter niet dat de daling van de stikstof wordt ingezet voor ontwikkelingen van het Brabantse bedrijfsleven.'

Bovendien stelt Toonders dat de provincie te hoge trends ammoniak, in verhouding met de werkelijkheid, aan de wijziging van de regels ten grondslag heeft gelegd. Zo is eerder al bekend geworden dat metingen van het ammoniakmeetstation in Vredepeel niet representatief zijn omdat het station veel te dicht bij een grote pluimveehouderij staat. 'Daardoor is in dit geval uitgegaan van ten onrechte getrokken conclusies over ammoniak en het aantasten van Natura 2000-gebieden.'

Artikel 1

Verder is in de dagvaarding toegelicht dat de gestelde regels onder meer in strijd zijn met artikel 1 Eerste Protocol van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens, gelet op de financiële gevolgen die de regels voor de veehouders hebben, en met verschillende algemene beginselen van behoorlijk bestuur, waaronder het evenredigheidsbeginsel en met Europese regelgeving.

Onderdeel van de onderbouwing van de dagvaarding zijn de schaderapporten van individuele veehouders. Die zijn door een onafhankelijke partij opgesteld. 'Het was een hele klus om de schade van de individuele bedrijven uit verschillende sectoren op een eenduidige wijze vast te stellen, aldus Jan Breembroek van Flynth Adviseurs en Accountants. 'Maar we denken dat we daar in geslaagd zijn.'

Afspraken

Om de stikstofdepositie op gebieden in Noord-Brabant verder te laten afnemen, heeft ZLTO in 2009 met provincie Noord-Brabant afspraken gemaakt om tot een invulling van het beleid omtrent stikstof en Natura 2000 te komen. Als gevolg van een verdergaande verduurzaming van de veehouderijsector heeft de provincie op 7 juli 2017, in weerwil van de gemaakte afspraken, de Verordening natuurbescherming gewijzigd vastgesteld.

Veehouders met verouderde stallen zijn verplicht om uitstootverlagende maatregelen te nemen. Dit betekent dat ze aanzienlijke investeringen moeten doen. Boeren moeten hun bestaande stallen op 1 januari 2022 hebben aangepast aan de nieuwe eisen in de Verordening natuurbescherming. 'Dat is zes jaar eerder dan was afgesproken', zegt ZLTO-voorzitter Hans Huijbers. 'De Brabantse veehouders lagen keurig op schema om schadelijke uitstoot uit hun stallen terug te dringen. Met dit beleid worden zij ernstig benadeeld ten opzicht van hun collega's in andere provincies.'

Vergunning

Om op tijd klaar te zijn, moeten bijna alle veehouderijbedrijven voor 1 januari 2020 een ontvankelijke vergunning aanvragen. Voor bedrijven die aan de stoppersregeling voor varkens en pluimvee meedoen, zijn de eisen nog strenger. Gemiddeld duurt het traject om een vergunning aan te vragen langer dan een jaar.

'De periode die nu rest om de nieuwe verplichte vergunning aan te vragen, is aantoonbaar te krap', betoogt Huijbers. 'Daarnaast zijn er voor een aantal diercategorieën nog geen of onvoldoende stalsystemen beschikbaar om te kunnen voldoen aan de nieuwe normen. Het gaat onder meer om jongvee, vleesvee, kalveren en geiten.'

Onhaalbaar

ZLTO vindt ook dat boeren moeten zorgen voor milieuvriendelijke stallen, maar de wijze waarop dat door de provincie is opgelegd, is volgens de voorzitter onhaalbaar, onbetaalbaar en oneerlijk. 'Boeren die jaren geleden aan de regels voldeden toen ze hun stal bouwden, deden een financiële investering voor jaren. Tussentijds diezelfde stal aanpassen, is voor de meeste ondernemers financieel niet haalbaar en past onvoldoende bij het investeringsritme.'

ZLTO heeft ondertussen met honderden boeren individuele gesprekken gevoerd en concludeert daaruit dat het aantal veehouders die financieel niet aan de Brabantse milieueisen kan voldoen of niet meer wil investeren, almaar groter wordt. Volgens Huijbers komen honderden Brabantse familiebedrijven daardoor klem te zitten. 'Dat is ontzettend verdrietig voor veel boerengezinnen en hun personeel en een groot gemis voor de Brabantse dorpen waar boeren een waardevolle sleutelpositie vervullen in het dagelijkse leven.'

Welwillend

De boeren uit de verschillende sectoren die meedoen aan de juridische procedure zijn representatief voor vele andere honderden veehouders in Noord-Brabant. De persconferentie vond plaats op het erf van Lian Mathyssen en haar zoon Rik in Baarle-Nassau. Zij behoren niet tot de boeren met wie ZLTO gezamenlijk de juridische procedure volgt tegen de provincie, maar het beleid heeft ook gevolgen voor hun kalverhouderij.

'We willen best meewerken aan nieuwe milieurichtlijnen', benadrukken Lian en Staf Mathyssen, 'maar de periode is voor ons te kort om nieuwe investeringen te doen. We hebben al zonnepanelen aangelegd en een zonneboiler geplaatst. Daarnaast verwerken we onze mest tot groene stroom. We hebben tijd nodig om een potje aan te leggen. Bovendien zijn er voor ons nog geen geschikte stalsystemen beschikbaar die voldoen aan de nieuwe normen.'