LTO Nederland voorstander breed landbouwakkoord

Het Energieakkoord zou volgens LTO Nederland als voorbeeld kunnen dienen voor een landbouwakkoord, maar dan afgestemd op de ruime reeks waarden die voor de landbouw naar voren worden geschoven. ‘We proberen al langer een dergelijk akkoord van private partijen, overheid, maatschappelijk middenveld en regio’s voor elkaar te krijgen. Ik ben het met dit idee van het PBL eens’, zegt LTO bestuurder Joris Baecke.

Het essay van het PBL gaat niet over een toekomstvisie op de land- en tuinbouw, concludeert LTO Nederland. Het rapport gaat over sturingsmechanismen om daar te komen.

• Lees ook: Planbureau acht landbouwakkoord noodzakelijk

‘De opstellers van het essay zijn er in geslaagd om in beeld te brengen wat de dilemma’s zijn waar ik als bestuurder en als akkerbouwer voor sta. In de kern is de vraag: waar willen we met de Nederlandse land- en tuinbouw naar toe? Ik heb nog niet het antwoord, maar dat we erover moeten praten is evident’, aldus Baecke.

Stuurbaarheid

Het PBL heeft de problematiek over de moeilijke stuurbaarheid volgens Baecke goed en zakelijk beschreven en plaatst de vraagstukken van de huidige land- en tuinbouw terecht in een historische context. Het Planbureau brengt de verschillende rollen die overheden en bedrijfsleven, adviseurs en landbouworganisaties hebben vervuld.

‘De opstellers schrijven objectief, zonder impliciete waardeoordelen. En dat is anno nu goed: er zijn genoeg rapporten verschenen de laatste jaren die naar één stelling toeschrijven, zonder historische context en zonder de internationale omgeving te schetsen en zonder – en dat is een plus in het essay – de padafhankelijkheid zo eerlijk te beschrijven.’

Belemmeren

Volgens Baecke zullen boeren en tuinders zich in het essay herkennen. ‘Voor mij is de term padafhankelijk relatief nieuw, maar ik begrijp na lezing goed wat wordt bedoeld. Dit voelen we als boeren en tuinders vaak: we willen wel, maar de keuzes uit het verleden belemmeren. Dat die koers vervolgens botst met maatschappelijke waarden van nu, ervaren we dagelijks aan den lijve.’

Het is voor boeren en tuinders razend ingewikkeld om zomaar te veranderen van bedrijfsstrategie, stelt LTO Nederland. Bijna alles wat de opstellers van het essay schetsen voor de land- en tuinbouw, geldt voor de hele maatschappij. ‘De enige route voor kruideniers, groenteboeren, aannemers is ook schaalvergroting en efficiency geweest. We hoeven ons echt niet te verbazen over de land- en tuinbouw.’

Waardering

LTO Nederland waardeert in het essay dat gewezen wordt op de grote differentiatie binnen de land- en tuinbouw. Dat is altijd zo geweest. ‘Laten we eens ophouden om dat als een zwakte te beschouwen. Het is juist onze sterkte! De land- en tuinbouw heeft laten zien zich steeds weer aan te kunnen passen’, aldus Baecke.

‘Ik deel wat Cees Veerman daarover zegt in het PBL verhaal: boeren en tuinders moeten kiezen! Dat is niet altijd makkelijk; maar hij kan kiezen voor de wereldmarkt, hij kan kiezen voor een gesloten keten en hij kan kiezen voor een niche.’

Gemis

LTO Nederland mist in het essay de rol die het multinationaal opererende bedrijfsleven heeft in de sturing van de voedselproductie en daarmee van de land- en tuinbouw.

‘Daar was het WRR rapport ‘Naar een Voedselbeleid’ van oktober 2014 scherper in. Het komt zijdelings aan de orde, maar mijn beeld van nu is dat die grote internationale bedrijven meer sturen en macht hebben. Voeg daaraan toe een beperkt aantal inkopers voor de supermarkten en het plaatje is duidelijk: boeren en tuinders trekken vaak aan het kortste eind. Dit gegeven is door het PBL wat onderbelicht’, merkt Baecke op.

‘Dat brengt mij bij de vraag of er een sturingsmodel denkbaar is dat én de positie van de boer en tuinder in de keten versterkt én de maatschappelijke doelen realiseert én het milieu en biodiversiteit niet verder belast én de klimaatdoelen haalt, zonder ook fundamenteel na te denken over de rol die de multinationals hebben in de sturing van de landbouw. Dat wordt de grote uitdaging als we gaan samenwerken in een breed landbouwakkoord’, besluit Baecke.