'De boomgaard wordt een ziekenhuis'

Bacterieziekten, schimmels en plaagdieren in de boomteelt of fruitteelt kunnen worden tegengegaan met infraroodstraling. Dat zegt het Reeuwijkse bedrijf Treehold, dat dergelijke oplossingen aanbiedt.

Treehold heeft proeven gedaan met onder meer aangetaste kastanjebomen, palmbomen en kiwiplanten. Verder is met proeven vastgesteld dat de bacterie Xylella fastidiosa wordt bestreden met deze methode. De onderneming heeft bij deze proeven samengewerkt met de Universiteit van Bologna.

Bacteriën

Treehold werkt onder meer tegen bacteriën. Deze komen in de sapstromen van bomen en planten terecht en blokkeren de doorgang. Daardoor worden ze ziek. Het gevolg is dat bomen en planten niet goed groeien, minder vruchten produceren en mogelijk zelf sterven. Klimaatverandering en internationalisering helpen de verspreiding van die ziekten en plagen waardoor de problemen nijpender worden.

Het principe van bestrijding van Treehold is gestoeld op een thermische behandeling van de bomen of planten. Het basisidee dat een thermische behandeling de overlevingskansen van een door bacteriën aangetaste boom of plant vergroot, is eerder al gevalideerd door Wageningen University & Research.

Infrarood

Door kennis uit de ruimtevaart toe te passen, heeft het bedrijf een methode ontwikkeld waarbij de schadelijke organismen in korte tijd worden gedood door infrarood.

Om dit mechanisme toe te passen, heeft Treehold een systeem ontwikkeld waarbij een soort huls om de stam wordt gebouwd waarmee de boom wordt aangestraald. 'Het aanbrengen van de huls is kinderlijk eenvoudig en de daadwerkelijk behandeling vraagt geen specifieke kennis', zegt Treehold-eigenaar Bastiaan Roest.

Temperatuur

De correcte temperatuur is van levensbelang om de ziekte te bestrijden. Te koud of te kort verhitten doodt niet alle ziekten en plagen. Te lang verhitten betekent een verbrande boom. Ook de samenstelling van de straling luistert nauw. 'Het hart van het systeem is een softwarealgoritme, dat we continu aanscherpen', aldus Roest.

Treehold heeft vier jaren proeven gedaan, nadat een Belgische onderzoeker had aangegeven dat deze methode kansrijk was. Inmiddels is de methode zover gerijpt dat met sensoren de benodigde temperatuur kan worden vastgehouden. Op een server op de Universiteit van Bologna worden deze gegevens live geregistreerd.

Kastanjebloedingsziekte

Het bedrijf richt zich nu op kastanjebomen om kastanjebloedingsziekte tegen te gaan. Binnenkort start de onderneming met een behandeling van kastanjebomen in de gemeente Goes. Per boom is vier uur nodig. In principe wil Roest alle bomen aanpakken. Uit praktisch oogpunt richt hij zich op zieke, maar nog te redden exemplaren. Het bedrijf werkt daarvoor samen met BTL Bomendienst.

'Het wordt een ziekenhuis in de boomgaard', zegt de eigenaar van Treehold. 'Het apparaat heeft iets weg van een MRI-scanner met allerlei draden en stekkers.'

Palmbomen

Roest ziet grote mogelijkheden voor de methode bij kastanjes, maar ook bij meer exotische bomen. Zo ziet hij kansen voor palmbomen die worden geteisterd door de rode palmkever. 'Als deze kever niet wordt bestreden, dan is er over vijf jaar nog 20 procent van de huidige aantal dadelpalmen over.'

De verhitting kan een oplossing bieden tegen Xylella fastidiosa. Deze bacterieziekte is schadelijk voor driehonderd plantensoorten, waaronder olijfbomen (Zuid-Italië), oleander en lavendel (Corsica en Zuid-Frankrijk) en druiven (Californië). Een uitbraak in Nederland kan grote economische gevolgen hebben voor boomkwekers en vasteplantenkwekers. De bacterie wordt verspreid door insecten.

Quarantainestatus

Xylella fastidiosa heeft in de EU een quarantainestatus. Dit betreft een lijst van schadelijke organismen die moeten worden uitgeroeid. Bij import van waardplanten wordt op de aanwezigheid van Xylella fastidiosa gecontroleerd.

Als de bacterie op een boomkwekerij wordt aangetroffen, moet dit bedrijf worden geruimd. Binnen een straal van 5 kilometer gaat het gebied op slot voor handel in bomen en planten voor een periode van vijf jaar. Deze termijn en afstand kunnen worden teruggebracht, als uit intensief toetsen blijkt dat er geen aantastingen meer zijn gevonden.

Tegen Xylella fastidiosa zijn geen chemische gewasbeschermingsmiddelen beschikbaar. Roest denkt dat de Treehold-methode de bacterie in theorie kan vernietigen.