Gevaar celwandresten uit stal blijft moeilijk in te schatten

POV trekt die conclusie op basis van een onafhankelijke en wetenschappelijke literatuurstudie uitgevoerd door Olfascan (voert sensorische omgevingsstudies uit) in samenwerking met het Vlaamse Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO).

De laatste jaren is de bezorgdheid omtrent risico's voor de gezondheid van omwonenden van veehouderijbedrijven sterk toegenomen. Er zijn verschillende rapporten gepubliceerd. De bestaande onderzoeken resulteerden in tegenstrijdige conclusies, waardoor er tot op heden geen consensus bestaat over een relatie tussen emissies uit de veehouderij en de gezondheid van omwonenden.

Blootstelling

Wel krijgt volksgezondheid een steeds prominentere rol vooruitlopend op de Omgevingswet. Op dit moment is er nog geen officiële norm of grenswaarde. Ook is er geen methode vastgesteld om de blootstelling te bepalen. De Gezondheidsraad adviseert voor endotoxinen het hanteren van een gezondheidskundige advieswaarde van 30 EU/m voor de algemene bevolking.

Op dit moment doen deskundigen nader onderzoek naar deze advieswaarde. De intentie is om een norm vast te leggen waarmee omwonenden van veehouderijen zijn beschermd en waaraan het bevoegd gezag bij een vergunningaanvraag moet toetsen.

Gezondheidseffecten van emissies

In de literatuurstudie van het Belgische Olfascan is de huidige kennis omtrent mogelijke relaties tussen varkenshouderijen en gezondheid van omwonenden op een rij gezet. Hierbij wordt ingegaan op de mogelijke gezondheidseffecten van ammoniak, fijnstof en endotoxinen.

Wat opvalt, is dat de afgelopen jaren de uitstoot van ammoniak en fijnstof in de varkenshouderij flink is gedaald. Op emissies van endotoxinen is in deze studie de nadruk gelegd, omdat over de verspreiding hiervan relatief weinig bekend is.

Wat zijn endotoxinen?

Kort gezegd zijn endotoxinen celwandresten van bepaalde groepen van bacteriën. Als deze organismen afsterven, komen de endotoxinen vrij. De endotoxinen binden zich aan stofdeeltjes of waterdruppels. Op deze manier kunnen endotoxinen zich verspreiden in de omgeving. Endotoxinen komen algemeen voor en zijn niet enkel afkomstig van veehouderijbedrijven.

De meeste studies in relatie tot de varkenshouderij tonen aan dat de endotoxinen vooral gelinkt zijn aan de grovere fijnstoffractie welke eerder neerslaan en daardoor vermoedelijk alleen in de stal en op een korte afstand van stallen kan worden gemeten. Om uitsluitsel te geven is nader onderzoek noodzakelijk.