Kwaliteitsborging eieren fors op de schop

De Werkgroep Versterking Zelfregulering Eierketen bracht verleden week dinsdag de plannen naar buiten. Het gaat om concrete voorstellen die zijn uitgewerkt door vertegenwoordigers uit de hele eierketen, van pluimveehouders tot supermarkten.

Centraal staat een ingrijpende versterking van IKB Ei. Dat gaat het begrip voedselveiligheid veel breder en nadrukkelijker toepassen dan tot nu toe. Alle producten die pluimveehouders op hun bedrijf gebruiken en die in contact kunnen komen met dieren en met eieren, horen volledig uit gecertificeerde of gereguleerde systemen te komen.

Registratie verplicht

Dit geldt voor producten als diervoeder, diergeneesmiddelen, additieven, verrijkingsmateriaal, strooisel, reinigings- en ontsmettingsmiddelen en middelen voor ongediertebestrijding. Registratie daarvan wordt verplicht en IKB EI zorgt voor een adequate controle hierop. Voor toeleverende bedrijven geldt een eigen vergelijkbaar kwaliteitsschema.

De werkgroep oordeelt dat het toezicht op IKB Ei niet onafhankelijk genoeg is. Daarom komt er een onafhankelijke raad van beheer van drie personen. Zij hebben geen directe binding met de sector en ze vellen het eindoordeel over voorgestelde aanpassingen in het systeem.

Kostenstijging

De maatregelen zullen leiden tot een kostenstijging voor de deelnemers aan IKB Ei. Eric Hubers, LTO/NOP-bestuurder en voorzitter van ketenorganisatie Ovoned, verwacht een verdubbeling van de huidige bijdrage. Bovendien gaan de maatregelen op het bedrijf extra geld kosten.

'Maar als het nodig is voor de voedselveiligheid, moet het gewoon gebeuren. Na de fipronilaffaire kan het geen discussiepunt meer zijn of voedselveiligheid mag afhangen van de kosten', aldus Hubers. 'Onze producten moeten veilig zijn. Alleen daarmee kun je geld verdienen.'

Daadkracht

De Werkgroep Versterking Zelfregulering Eierketen stond onder leiding van Bart Jan Krouwel. Hij signaleert vooral 'daadkracht' in het eindrapport. Dat blijkt onder meer uit het feit dat voor elke aanbeveling een of meer organisaties zich verantwoordelijk stellen. Zij zullen binnen een vastgestelde termijn hun onderdeel van de plannen realiseren.

Sommige vernieuwingen zijn al ingevoerd Zo kent IKB Ei nu een laagdrempelig meldpunt waar iedereen signalen kan melden van mogelijke misstanden. Ook is er sinds kort een serviceloket waar pluimveehouders informatie kunnen krijgen over wettelijke regelgeving en private voorschriften.

Pilot

Andere aanbevelingen worden de komende maanden uitgevoerd. Zo start in september een pilot voor monitoring van kritische stoffen in alle schakels van de eierketen. Het definitieve programma is voor het eind van dit jaar gereed. De veiligheidsborging van alle producten die op het pluimveebedrijf worden gebruikt, zal uiterlijk 1 oktober klaar zijn.

Bij IKB Ei is nu ongeveer 90 procent van de pluimveehouders aangesloten. De werkgroep vindt dat de voorschriften ook zouden moeten gelden voor niet-deelnemende bedrijven. Krouwel denkt daarvoor onder meer aan een algemeenverbindendverklaring van de overheid. 'Zodat ondernemers zich niet onttrekken aan dit collectieve belang.' Hij meldt dat IKB Ei hierover al in gesprek is met het ministerie van LNV. Dat zou er in beginsel positief tegenover staan.

Draagvlak

De plannen van de werkgroep kunnen bij het gros van de pluimveehouders rekenen op een positief onthaal, schat Hubers. 'Veel pluimveehouders zijn zich nu, na de fipronilcrisis, goed bewust van het belang van voedselveiligheid. Het besef is gegroeid dat je bij alles wat je doet in en rond de stal, moet nadenken of het invloed heeft op de voedselveiligheid.'

De pluimveebestuurder kreeg deze week wel van een pluimveehouder te horen dat die niet zit te wachten op nog meer controles. 'Maar dat is ook niet de bedoeling. Ik heb uitgelegd dat we inzetten op meer certificering en regulering. Daarmee komen we ook uit de discussie of iets al of niet is toegelaten. Maar de controle op naleving blijft zoals die nu is', zegt hij.

Inhaalslag

Hubers erkent dat de maatregelen voor de eierketen ook een inhaalslag betekenen. 'Eerder bleek er vaak geen draagvlak voor aanpassingen die leidden tot meer kosten en extra verplichtingen. Onze plannen kwamen maar moeizaam vooruit. Dat ligt nu anders.'

Het is nu zaak om het kwaliteitsbewustzijn voortdurend hoog te houden. 'Daarvoor moeten we blijven uitleggen en de zaken die we tegenkomen steeds blijven delen met de deelnemers aan IKB Ei. Anders verwatert het weer en vinden ze de maatregelen al snel een last.'

Fipronilaffaire

De Werkgroep Versterking Zelfregulering Eierketen is vorig jaar augustus ingesteld tijdens de fipronilaffaire. Mede op initiatief van staatssecretaris Martijn van Dam (EZ) nam de sector zelf de kwaliteitsborging in de eierketen onder de loep.

Opdracht van de werkgroep was te onderzoeken hoe de ketenpartijen het risico op dit soort affaires zelf kunnen minimaliseren. Onder leiding van oud-Rabobankier Bart Jan Krouwel is snel gewerkt om de plannen gereed te hebben voordat de rapporten van de Onderzoeksraad voor Veiligheid en van de Commissie Sorgdrager verschijnen.

Die rapporten zullen vooral terugkijken en analyseren wat er in het verleden is misgegaan.