Actie nodig van besturen agrarische scholen

Voor buitenstaanders was het even schrikken toen het rapport over de financiële positie en de toekomstige ontwikkelingen van de AOC's naar buiten kwam. De Onderwijsinspectie voorspelt 20 procent krimp van het aantal leerlingen in de komende tien jaar, minder zekerheid over financiële middelen en afnemende opdrachten uit het bedrijfsleven.

Dat alles zal grote gevolgen hebben voor het onderwijsaanbod, de onderwijskwaliteit en de financiële positie van AOC's. 'De sector zal doelmatiger en creatiever moeten anticiperen op de toekomst', aldus de Onderwijsinspectie.

Niet onverwacht

De zorgen en waarschuwingen in het rapport komen niet onverwacht voor Rien van Tilburg. Hij is voorzitter van de AOC Raad, de koepel van groene scholen, en voorzitter van het college van bestuur van het Clusius College. 'Ik wist dat het inspectierapport in de maak was. Bovendien heb ik goed zicht op wat er speelt bij de AOC's. Dus nee, dit komt niet als een verrassing.'

De AOC-voorzitter kan zich vinden in de conclusies, onder meer over te weinig anticiperen op de ontwikkelingen. Tegelijk wijst hij erop dat er wel degelijk actie wordt ondernomen.

Alleen niet redden

'We beraden ons hier al enige tijd gezamenlijk op. Kijkend naar de toekomst kun je constateren dat er AOC's zijn die het alleen niet redden. Het eerste voorbeeld is er al met de aanstaande opsplitsing van Edudelta. De activiteiten daarvan worden deels overgenomen door een ander AOC en gaan deels naar 'niet-groene' onderwijsinstellingen.'

Van Tilburg wijst erop dat in Oost-Nederland Groene Welle en AOC Oost met dit jaar zijn gefuseerd tot Stichting Groen Onderwijs Oost Nederland. 'Dat was een weldoordachte stap waar op een goede manier naartoe is gewerkt. Maar er zijn meer plekken waar wat moet gebeuren gezien de terugloop van het aantal leerlingen.'

Docenten uitwisselen

Zeker de mbo-opleidingen met relatief weinig studenten moeten zich volgens de AOC-voorzitter afvragen of ze hun aanbod op eigen kracht kunnen handhaven. Ook op dit gebied gebeurt al een en ander, zoals het clusteren van opleidingen of het uitwisselen van docenten.

'Er zijn allerlei mogelijkheden', aldus Van Tilburg. 'Het AOC-landschap zal er over een paar jaar anders uitzien dan nu. Maar dat vraagt wel bestuurlijke daadkracht, onder meer van de raden van toezicht die dit ook op tafel krijgen.'

Samenwerking met ROC's

Samenwerking met ROC's is volgens hem zeker een optie. 'Er zijn allerlei vormen mogelijk, tot en met een fusie of het opgaan in een ROC.' Daarvan zijn er al jarenlang geslaagde voorbeelden met Landstede Raalte en De Prinsentuin in Breda.

Lastig is wel dat het voedingsgebied van een AOC vaak veel groter is dan dat van een ROC. Bovendien hebben ROC's alleen mbo-opleidingen. 'Daarom is het geen automatisme, maar het behoort zeker tot de mogelijkheden. We moeten zoveel mogelijk tot regionale maatwerkoplossingen proberen te komen', aldus Van Tilburg.

Debacle

Voor LTO Nederland bevestigt het rapport van de Onderwijsinspectie de zorgen die het aan het licht kwamen met het debacle van het zuidwestelijke AOC Edudelta. 'Daar hadden we vooraf geen signalen van gekregen', aldus Cees Ruhé, LTO-portefeuillehouder Onderwijs en Innovatie. 'We wisten wel dat dit rapport eraan kwam.'

De voorspelling van een doorgaande afname van het aantal leerlingen is volgens Ruhé vooral het gevolg van demografische ontwikkelingen. 'Je kunt dat uitrekenen. Aan die terugloop is weinig te doen, maar we kunnen er wel voor zorgen dat we de komende jaren aantrekkelijk groen onderwijs behouden.'

Verbinding

Daarbij staat een goede verbinding tussen scholen en bedrijfsleven voorop. 'Dat maakt het groene onderwijs aantrekkelijk. En het dient onze doelstelling om een zo hoog mogelijke uitstroom te krijgen van leerlingen die uiteindelijk in de agrarische sector aan de slag gaan. Wij hebben hen heel hard nodig voor de doorontwikkeling van onze sector.'

De LTO-bestuurder geeft als voorbeeld de opdracht om te komen tot een gezondere bodem. 'Uit een enquête blijkt dat 80 procent van de boeren weinig kennis heeft van het bodemleven. Dat illustreert het belang van goed opgeleide studenten die in de land- en tuinbouw aan de slag willen.'

GroenPact

Uitgangspunt van LTO is dat landelijk en regionaal intensief wordt samengewerkt om kwalitatief goede opleidingen in stand te houden. Ruhé wijst daarbij op het GroenPact waarin bedrijfsleven, onderwijs en overheid samen optrekken voor een sterk en toekomstgericht groen onderwijs. 'Laten we daarin effectief met elkaar aan de slag gaan.'