'Druk op graanmarkt door vleesconsumptie'

De groei van de wereldbevolking en de welvaart in onder andere Azië en China zorgen voor een grotere vraag naar vlees. Volgens de sectorspecialist zorgt niet zozeer de groei van de wereldbevolking voor een groeiende vraag naar veevoer, maar vooral de stijging van de welvaart. Dat zorgt voor meer consumptie van vlees en zuivel.

De vraag naar pluimveevlees stijgt met 109 procent. Dat heeft volgens de FAO tot gevolg dat de vraag naar krachtvoer met 144 procent zal stijgen. Bij varkensvlees neemt de vraag met 29 procent toe en daar is 33 procent meer krachtvoer voor nodig. De vraag naar rundvlees zal met 74 procent toenemen en daarvoor is 60 procent meer krachtvoer nodig.

Wereldwijde vraag

In Europa neemt met name de vraag naar veevoer voor varkens en kippen toe, in de hele wereld vooral naar pluimveevoer. 'Vanaf 2050 zullen 36 van de 98 ontwikkelde landen in de wereld meer dan 50 kilo vlees per inwoner per jaar consumeren. In Nederland wordt nu 77 kilo vlees per hoofd van de bevolking geconsumeerd', aldus Bruns, woensdag op de themadag granen in Nijkerk.

Deze week is uitgeroepen tot de Nationale week zonder vlees. 'Wat minder vlees eten zou niet slecht zijn. In West-Europa hebben dat soort acties effect. In andere delen van de wereld is de toename van de vleesproductie niet te stoppen', zegt Bruns.

Een derde graan

Op wereldschaal bestaat het voer voor 19 procent uit mengvoer; dat wil zeggen 11 procent graan en 8 procent restanten afkomstig uit de voedselindustrie. In totaal gaat het wereldwijd om een volume van ruim 1 miljard ton in 2017.
Bruns: 'Circa een derde van alle graan wordt verwerkt als voergraan. Graan is dus een grote bron van koolhydraten in veevoer. In tonnen is mais de belangrijkst bron.'

Voor de productie van mengvoer zijn de restanten uit de voedselindustrie een belangrijke grondstof. Bij de eiwitbronnen gaat het vooral om soja. Bruns: 'Waar gaan we het extra eiwit produceren? In Europa zitten we qua productie aan het maximum en maken we al veel gebruik van reststromen. Dat is niet het geval in bijvoorbeeld Azië. Dat baart mij zorgen.'

De sectorspecialist van de ING denkt dat de grotere rol van graan aan de voerkant zal zorgen voor een hogere prijs. Tegelijk maakt dat andere producten eerder interessant om in mengvoer te verwerken. 'Het is lastig om dertig jaar vooruit te kijken, maar het ziet er naar uit dat de vraag naar grondstoffen fors zal groeien. Dat geeft goede kansen voor granen en oliezaden.'

Brouwgerst

Ook Jos Jennissen van mouterij Holland Malt stond tijdens de themadag granen stil bij de graanmarkt, omdat die invloed heeft op de prijs van brouwgerst. Bij brouwgerst verwacht hij komend seizoen een positieve balans tussen vraag en aanbod.
'Dit jaar is er in de EU minder wintergraan uitgezaaid waardoor boeren dit voorjaar meer zomergraan gaan zaaien. Ik verwacht dat het deels om brouwgerst zal gaan.'

Holland Malt haalt circa 50 procent van de brouwgerst uit Frankrijk, 20 procent uit Nederland, 20 procent uit Scandinavië en 10 procent uit Groot-Brittannië. Jennissen: 'Met uitzondering van het Nederlandse aandeel zijn de percentages geen vast gegeven. We stellen ons flexibel op. We kijken jaarlijks naar de prijs en kwaliteit. Groot-Brittannië leverde het afgelopen jaar maar circa 3 procent.'

Jennissen constateert bij de teelt van brouwgerst een verschuiving van Zuid- naar Noord-Europa. 'Dat speelt al vijf à zeven jaar en heeft te maken met de klimaatverandering. Frankrijk is steeds minder zeker qua oogst en areaal. Tegelijk zien we een toename in Scandinavië en Groot-Brittannië. De EU-regelgeving vraagt om meer gewasrotatie en daardoor komt brouwgerst meer in beeld.'

Het plan van de Amerikaanse president Donald Trump om met importtarieven de eigen staalindustrie nieuw leven in te blazen, heeft volgens Jennissen onder andere gezorgd voor extra vraag naar voergerst. 'De prijs gaat nog niet significant omhoog, maar het is een eerste kentering in de prijsvorming van graan.'

CO2-credits

Ruud Tijssens van Agrifirm denkt dat de aandacht voor het klimaat de graanteler op termijn extra inkomsten kan opleveren. Bijvoorbeeld omdat de teelt van graan in combinatie met de teelt van een groenbemester zorgt voor CO2-vastlegging in de bodem en dit in het kader van het gemeenschappelijk landbouwbeleid is te ondersteunen. 'Daarnaast zullen er ook CO2-credits ontstaan. Een nieuwe markt en een extra geldstroom naar het boerenerf.'

Tijssens wijst erop dat het nog niet zeker is wat het kost om een ton CO2 te besparen. 'Er zijn grote verschillen en die moeten eerst duidelijk zijn. Voor de akkerbouw geldt: wat is kostenefficiënt, wat is te implementeren en wie gaat het betalen? Daarnaast is een integrale aanpak belangrijk. Denk aan de aandacht die nodig is voor circulaire landbouw en biodiversiteit.'
De klimaatverandering zal op termijn vragen om een sluitend systeem van broeikasgasproductie, ook per agrarische activiteit.

Vergroening

'Bij een varken is 70 à 80 procent van de CO2 afkomstig van grondstoffen. De CO2 bij grondstofproductie is weer voor 70 à 80 procent afkomstig van stikstofkunstmeststoffen. Die industrie is het energieverbruik aan het vergroenen. De andere CO2-emissie moet je in het systeem zien te krijgen. Dat is nu nog niet het geval.'

Maarten Biermans, verantwoordelijk voor het duurzaamheidsbeleid bij de Rabobank, wijst erop dat planten slecht willen groeien als de temperatuur 200 dagen per jaar boven de 35 graden uitkomt. Vooral rond de evenaar groeien die gebieden. Na 20 à 30 jaar heeft dat invloed op de handelsstromen.

• Bekijk de actuele graanprijzen in Nederland