Lokale producten zonder frutsels en strikjes

Aan ambitie en ideeën geen gebrek in de Liemers. In een gesprek met projectcoördinator Saskia Croes, projectpartner en melkveehouder Karolien Hupkes en pluimveehouder en projectdeelnemer Maud Tomesen vliegen de ideeën voor de regio je om de oren.

Ze spreken nadrukkelijk liever niet over 'streekproducten', maar over 'lokale producten'. 'Want het moet een goed alternatief zijn voor de producten die nu in de supermarkt liggen', stelt Tomesen.

Het grote publiek krijg je volgens de dames niet aan het lokale product als er 'frutseltjes en versieringen' aan zitten. Croes: 'In veel korte ketens in Nederland zie je dat er producten worden geleverd in het luxesegment. In sommige regio's werkt dat misschien goed, maar hier mogelijk minder.'

Betrokkenheid

Veel inwoners in de Liemers zijn erg betrokken bij hun regio. 'Wij denken dat zij daarom geneigd zullen zijn om het lokaal geproduceerde voedsel te kopen tegen een concurrerende prijs. Lang niet alle korteketeninitiatieven in de Liemers hebben lokaal succes; voor de luxere artikelen lijkt er meer afzet buiten de regio te zijn.'

Hupkes en Tomesen willen die gewone man en vrouw juist bereiken. Voor hen heeft werken aan korte ketens alles te maken met het betrekken van de omgeving bij het boerenbedrijf. LTO-bestuurslid Hupkes ontvangt al tien jaar mensen op haar melkveebedrijf De Fuik in Didam, beter bekend onder de naam 'Hippe Koeien'.

Ze organiseert rondleidingen, ontvangt schoolklassen en mensen kunnen terecht op het bedrijf voor workshops of vergaderingen. Ook een proeverij, buffet of barbecue op het bedrijf behoren tot de mogelijkheden.

Eierautomaat

Tomesen heeft samen met haar man Roy een pluimveebedrijf op twee locaties, in Doetinchem en Kilder. Mensen kunnen bij hun eieren kopen in de eierautomaat. Ook zij heeft een vergaderruimte beschikbaar en een zichtstal op beide locaties.

'De prijs van onze eieren is lager dan in veel supermarkten. We zien hier dan ook allerlei soorten mensen; mensen die kopen bij de boer als luxe zien. Ze nemen nog eerder een potje honing mee dan eieren. Maar ook mensen met een kleiner budget die de eieren hier voor minder geld kunnen kopen.'

Tomesen doet binnen het project mee aan workshops waarin voedselproducenten plannen ontwikkelen om hun producten lokaal op een goede manier af te zetten. 'Voor gangbare bedrijven vraagt het waarschijnlijk de grootste aanpassing', denkt Tomesen.

'Mensen vinden het prachtig om te zien als de kippen rondscharrelen in de overdekte uitloop. Tegelijkertijd maken hygiënemaatregelen en regelgeving het steeds lastiger om mensen toe te laten op het bedrijf, hoe graag we ook alles willen laten zien.'

Vergrootglas

Het contact met de omgeving wordt volgens de boerinnen steeds belangrijker. Lokale afzet van producten ligt wat hen betreft hierbij in het verlengde. 'In contact staan met de omgeving is een vereiste tegenwoordig. Het behoort tot de 'licence to produce', zegt Hupkes.

'De agrarische sector ligt onder een vergrootglas, mensen zijn kritisch. Dat mag ook. Tegelijkertijd weten mensen heel weinig af van de agrarische bedrijfsvoering. Dit project geeft een ultieme kans om de verbinding te maken tussen boer en burger, ofwel tussen producent en consument.'

Dat is ook de ervaring van Tomesen. 'Bezoekers willen weten of de hanen er ook tussen lopen en of er kuikentjes in een ei kunnen zitten', zegt ze. 'Verder je dat mensen best vlees willen eten, maar liever niet willen weten wat voor vlees het dan is. Ze halen het in de supermarkt, maar hoe het gemaakt wordt weten ze niet. Ze staan heel ver af van het boerenbedrijf.'

Passie uitdragen

Hupkes: 'Mensen mogen van mij best anders denken over bijvoorbeeld dierenwelzijn. Het gaat erom dat je 'on speaking terms' bent. Dan zien ze ook dat boeren passie hebben voor hun werk en de dieren. Het telefoonnummer van de dierenarts staat hoger in de lijst dan dat van de huisarts.'

Op dit moment wordt in het project gekeken welke ideeën kansrijk zijn. Er wordt nadrukkelijk rekening gehouden met het landschap. Volgens Croes is dat uniek. 'De Liemers wordt doorsneden door de A12. Ten zuiden daarvan is het landschap kleinschalig met slingerende dijken en wegen. Ten noorden van de A12 heb je het Broekland.'

Er zijn volgens haar veel dwarsverbanden tussen voedsel en het landschap. 'Het landschap bepaalt wat wij eten en tegelijkertijd is het gevormd door de voedselproducenten. Boeren zijn de hoeders van het landschap. Door dat te vetellen vind je ingang bij de consument.'