Oesterzwam en andere exoten steeds meer in trek

Is de champignon nu een groente of toch niet? Ja en nee. Paddenstoelen worden meestal beschouwd als groenten, maar ze zijn eigenlijk de vruchtlichamen van schimmels. Van alle eetbare paddenstoelen is de witte champignon de bekendste.

Verkooijen Champignons in het Limburgse Ospel teelt behalve champignons oesterzwammen. De laatste tijd steeds meer. 'Mijn opa had een gemengd landbouwbedrijf, midden in de kern van Ulvenhout in Noord-Brabant. Dat werd op een gegeven moment opgekocht, omdat het moest wijken voor woningbouw', vertelt de huidige directeur/eigenaar Coen Verkooijen (40). 'Mijn vader is toen bij een champignonteler in de buurt gaan werken. Daar heeft hij het vak ontdekt en geleerd. Toen op deze locatie in Limburg een bestaande champignonkwekerij in de verkoop stond, zijn mijn ouders naar Ospel verhuisd.'

De kwekerij werd vanaf 1974 verder uitgebreid. Zo kwam er in 1992 een tweede locatie in Ospel bij, een voormalige champignonkwekerij.

Teeltschema versnellen

Halverwege de jaren tachtig begon de familie met de teelt van oesterzwammen. In eerste instantie op kleine schaal. 'Door het teeltschema te versnellen van de champignons, kwamen er ruimtes vrij en daar is mijn vader begonnen met het telen van oesterzwammen', legt Verkooijen uit.

'Dat ging prima, maar omdat we de oesterzwam eens in de zoveel weken inzetten, waren de productie en de continuïteit nog te klein voor de reguliere handel. Pas nadat we ruimte hadden bijgekocht, zijn we de teelt gaan intensiveren Vanaf toen konden we ook grotere volumes wekelijks produceren. We beleveren al jaren onze oesterzwammen aan diverse handelaren. Onze oesterzwammen kwamen onder meer in het schap van een Albert Heijn te liggen.'

In 2006 nam Verkooijen het bedrijf van zijn ouders over. Hij zat de jaren daarvoor al enige tijd in de maatschap.

Mixen

De populariteit van de oesterzwam groeit gestaag. Dat geldt ook voor andere exoten onder de paddenstoelen zoals eringe en shiitake. De laatste jaren liggen er steeds meer mixen in de winkels; bakjes met verschillende soorten paddenstoelen. Jaarrond wisselende combinaties, drie, vier seizoenen.

'Normaal had je losse bakjes met één soort paddenstoel, maar de mix werkt voor de consument heel goed. Dan heb je van alles iets. Een bakje met bijvoorbeeld alleen oesterzwammen en andere paddenstoelen bleek vaak een te grote portie. De meeste mensen kennen al twee of drie producten die in de mix zitten. Dat maakt de verkoop een stuk gemakkelijker en toegankelijker voor de consument.'

Anders telen

De witte en bruine champignon worden anders geteeld dat hun exotische soortgenoten. 'De oesterzwam groeit alleen maar op strobasis, bij de champignon zit er een grondlaag bovenop', legt de paddenstoelenteler uit. 'Exoten zijn houtachtige paddenstoelen, die het beste op stro en houtschaafsel gedijen of ander organisch materiaal.

Verkooijen teelt in zes ruimtes witte champignons en in tien ruimtes oesterzwammen . 'We plukken iedere week 12 tot 13 ton witte champignons en zo'n 2.500 kilo oesterzwammen. Tot Pasen loopt het goed met de afzet van paddenstoelen. Daarna zakt de afzet een beetje terug, maar dat is vrij normaal', verduidelijkt de ondernemer.

Bite toevoegen

'Veel mensen associëren paddenstoelen met de herfst, maar dat is een misvatting. Ze worden jaarrond geteeld. Je kunt ze bovendien in veel verschillende gerechten verwerken, zoals pasta's, soep of sauzen, of als vleesvervanger gebruiken. Dat komt omdat paddenstoelen niet echt een overheersende specifieke smaak hebben die eruit springt. Je voegt echt een bite toe aan je gerecht, die qua smaak niet te overheersend is. Bovendien is een champignon caloriearm en zitten er geen vetten in.'

Van alle champignons gaat meer dan 80 procent over de grens en dan met name naar landen als Duitsland, Frankrijk en Scandinavië.

Bulk

Volgens Verkooijen is de champignon een bulkproduct geworden. 'Supermarkten stunten er te veel mee. Dat komt de waarde van dit mooie product niet ten goede. De prijsvorming is al jaren veel te laag en de kosten blijven maar stijgen. Hierdoor komt de marge van het product behoorlijk onder druk te staan. Daarnaast is er veel aanbod uit Polen en steeds meer landen zoals Duitsland kiezen paddenstoelen die in de eigen regio zijn geteeld. Daar moeten wij als Nederlandse telers tegenop concurreren en dat is best lastig', vindt hij.

'Door de Brexit hebben we in Engeland veel handel verloren aan Polen. Dat komt mede door de wisselkoers. Vandaar dat we niches moeten zoeken voor de toekomst. We willen groeien in de oesterzwammenteelt en misschien nog wel een andere exoot aan het assortiment toevoegen.'