Onderzoek zwerfafval schokt LTO

Zwerfafval brengt jaarlijks veel leed en schade toe aan landbouwhuisdieren en veehouders. Uit onderzoek blijkt dat er ieder jaar zo'n vierduizend dieren overlijden aan maagperforaties en andere verwondingen. Voor LTO Nederland reden zich aan te sluiten bij de Statiegeldalliantie.

Voor het eerst is er onderzoek verricht naar de gevolgen van zwerfvuil voor de veehouderij. Robin van der Bles, masterstudent Management, Economics & Consumerstudies aan Wageningen University, ondervroeg daarvoor 250 houders van runderen, schapen en geiten. Het onderzoek is geïnitieerd door het Recycling Netwerk Benelux, een organisatie die zich inzet voor de uitbreiding van het statiegeld naar kleine drankverpakkingen zoals blikjes en flesjes.

Flesje en blikjes

De impact van zwerfafval was amper bekend, geeft Van de Ven aan. 'Je hoorde dat boeren zich vreselijk aan zwerfvuil stoorden en veel tijd kwijt zijn met opruimen. Het is nu voor het eerst inzichtelijk gemaakt wat de gevolgen zijn van al die flesje en blikjes die door het maaien en andere bewerkingen in veevoer terecht kunnen komen.'

Overigens is het zwerfafval niet alleen een probleem voor melkveehouders. Ook akkerbouwers kunnen de resten van blikjes en flesjes na de oogst in hun gewassen aantreffen. Het onderzoek richtte zich echter alleen op veehouders.

Miljoenen euro's

Ieder jaar gaan in ons land tussen de 3.813 en 4.244 landbouwhuisdieren dood door het eten van zwerfafval, zo wijst het onderzoek uit. Deze uitval zorgt niet alleen voor veel leed bij dieren en veehouders, maar kost de sector miljoenen euro's.

De directe schade komt voor de veehouderij uit tussen de 2,9 en 3,2 miljoen euro. Boven op de directe schade komen nog schadeposten voor melkproductiedaling, behandeling van dieren en de uren die het opruimen van het afval kost.

In totaal beraamt het onderzoek de jaarlijkse kosten voor de veehouderij als gevolg van het zwerfafval tussen de 10 à 16 miljoen euro. Daarmee komt de rekening per veehouder uit op bedrag van tussen de 392 en 652 euro.

Aansluiting statiegeldalliantie

De uitkomsten van de enquête is voor LTO Nederland genoeg redenen om zich aan te sluiten bij de Statiegeldalliantie. Dit platform pleit voor de uitbreiding van statiegeld naar kleine drankverpakkingen. Andere leden zijn naast 72 gemeenten onder meer de Consumentenbond en de Natuur- en Milieufederaties.

'Ze zien in LTO een belangrijke partner, omdat het probleem van zwerfafval ook speelt in het buitengebied', zegt Van de Ven. 'Wij willen dat er onder burgers meer bewustzijn komt over het risico dat dieren lopen door rondslingerende blikjes en flesjes.'

Voederwinning

Ruim 34 procent van de ondernemers rapporteerde dat op hun bedrijf in de afgelopen vijf jaar minimaal één dier is overleden aan scherp-in. Dat is letsel als gevolg van bloedingen door het eten van voer met daarin scherpe metaaldelen, zoals door voederwinning vermalen blik.

Uit de enquête komt verder naar voren dat ondernemers minimaal één uur per maand bezig zijn met het opruimen van zwerfafval uit hun land. De derving aan melkgeld berekent onderzoeker Van der Bles op tussen de 900 duizend euro en 3,2 miljoen euro in Nederland. De behandeling van scherp-in komt landelijk op tussen de 0,8 en 1 miljoen euro per jaar. Deze bestaat vaak uit het inbrengen van een magneet. Overigens helpt dit niet tegen de vaak aangetroffen aluminium drankblikjes, omdat die niet magnetisch zijn.

Debat Tweede Kamer

Op 15 maart debatteert de Tweede Kamer met staatssecretaris Stientje van Veldhoven van Infrastructuur en Waterstaat over uitbreiding van het statiegeldsysteem. Uit een in de zomer van 2017 verschenen rapport blijkt dat de effectiviteit van statiegeld op kleine drankverpakkingen groot is, maar dat daar tegenover ook forse kosten staan.

De invoering van 10 of 25 cent statiegeld op blik, glas of plastic kan het zwerfafval met 70 tot 90 procent reduceren. Afhankelijk van de gekozen variant kunnen de kosten vooor het systeem oplopen tot 110 miljoen euro per jaar. Hierin zijn de opbrengsten uit recycling van het materiaal meegenomen. De meeste kosten komen op de schouders van de supermarkten die moeten investeren in extra statiegeldautomaten.