Wordt het meer of minder steun voor boeren?

Deze belangrijke en principiële beslissing stond vrijdag op de agenda van de EU-top in Brussel. Bij het ter perse gaan van deze krant was de uitkomst nog ongewis. Het zou verrassend zijn als de 27 Europese regeringsleiders er gisteren al uit zijn gekomen.

Een heet hangijzer in de onderhandelingen is de financiële aderlating die het gevolg is van het vertrek van de Britten uit de EU. Het Verenigd Koninkrijk draagt jaarlijks netto 13 miljard euro bij aan de Europese Unie. Dit betekent dat de Brexit een gat van 90 miljard euro slaat in het budget voor de nieuwe begrotingsperiode 2021-2017.

Veel EU-landen, waaronder Nederland, zien in de Brexit een goede aanleiding om de Europese begroting eens kritisch tegen het licht te houden. Hier is het uitgangspunt dat de nationale bijdragen gelijk blijven, ook nadat Brussel en Londen afscheid van elkaar hebben genomen.

De Europese Commissie wil de huidige begroting van 1.000 miljard euro (2014-2021) met 100 tot 200 miljard euro uitbreiden. Dat moeten de lidstaten opbrengen. De extra uitgaven zijn nodig vanwege oplopende kosten voor migratie en defensie.

Nederland, dat zich onder andere gesteund weet door Zweden, Denemarken en Oostenrijk, is tegen de budgetverhoging. Premier Mark Rutte pleitte vrijdag voor bezuinigingen op de EU-uitgaven. Nederland zou daarbij voorstander zijn van een krimp van de landbouwuitgaven die met 420 miljard euro de grootste hap nemen uit het EU-budget.

De drie Baltische staten hebben al laten weten dat ze achter een hogere begroting staan. Zij pleiten er juist voor om de landbouwsubsidies voor hun boeren te verhogen om ze zo gelijk te trekken met die voor collega's in de het westen van de EU.

Eerder liet de Europese Commissie al doorschemeren in te zijn voor een herverdeling van de subsidies. Ze wil dat een groter deel van het geld terechtkomt bij boeren met kleine of middelgrote bedrijven. Hiermee komt ze vooral die landen tegemoet waar de landbouw minder ver ontwikkeld is. Nu nog gaat 80 procent van de directe betalingen naar 20 procent van de boeren. Maar dit hoeft niet per se samen te gaan met een verhoging van het landbouwbudget, waardoor de steun in de andere 'rijkere' delen van de EU zal afnemen.

De discussie over het EU-budget voor na 2021 zal nog wel voortduren binnen het gezelschap van regeringsleiders. De onzekerheid rond de GLB-gelden van na 2021 zal daarom nog wel even blijven bestaan. Want mocht het EU-budget op niveau blijven, dan wil dat nog niet zeggen dat er geen herverdeling van het landbouwbudget komt.