Digitalisering kan boer en consument verbinden

Als consumenten in de supermarkt weten waar hun groenten en vlees vandaan komen en welke boer of tuinder erachter zit neemt het vertrouwen in de voedselproductie toe. Daarmee krijgt eten een gezicht. Die informatie wordt nog maar op beperkte schaal gedeeld, binnen speciale marktconcepten. Voor de mainstream gebeurt dat niet.

'De buik gaat vervolgens naar Duitsland, de bacon naar Engeland en de oren en staarten naar China. En in het schap van de Nederlandse supermarkt liggen maar liefst 1.400 verschillende vleesproducten, waarvan velen ook nog zijn samengesteld. Daarom is het nu vrijwel onmogelijk om terug te gaan naar de bron', legt Gé Backus uit.

Individuele dieren volgen

In de veehouderij, en niet in het minst in de varkenshouderij, is er nog een wereld te winnen als het om meten, registreren en delen van data gaat. Doorgaans denkt de veehouder te weten hoe het klimaat in de dierverblijven is. Maar als hij klimaatsensoren installeert die realtime temperatuur, CO2, relatieve luchtvochtigheid en luchtbewegingen registreren en de meetresultaten vervolgens online op smartphone en tablet kan uitlezen, blijkt dat toch vaak anders.

Naast het meten gaat het ook om het delen van informatie tussen de schakels in de keten. Als vleesvarkens worden ingedeeld naar hun geboortegewicht én de fokwaarde van de ouders dan blijkt dat het bovenste kwart van de dieren gemiddeld 3,50 euro per dier meer opbrengt dan het onderste kwart. Volg je vervolgens de dieren individueel met RFID-technologie, dan is het ook mogelijk om de dieren naar hun individuele groeipotentieel te voederen, en om het wel of niet gebruiken van antibiotica vast leggen. Zo ontstaat er informatie die ook voor andere partijen interessant is en kan worden beloond.

'Ik ben ervan overtuigd dat we in de varkenshouderij toe gaan naar individueel diermanagement', meent Backus. Hij verwacht dat het verder ontsluiten van gegevens over de productie, verwerking en afzet van landbouwproducten het vak transparanter zal maken. 'Nu werken we nog met certificaten. Die vervangen we straks door broninformatie', legt hij uit. Het wordt dan duidelijker, geeft Backus aan, wie in de voedselketen echte waarde toevoegt.

Vooravond grote veranderingen

Backus voorspelt in het in de thema-uitgave 'Data op het bedrijf & door de keten heen' van ABN Amro dat het daar niet bij zal blijven. Big data kunnen bijvoorbeeld ook de vergunningverlening in de agrosector ingrijpend veranderen. Het systeem van vergunningen is tijdrovend, kostbaar, vaak frustrerend en het zegt ook nog lang niet alles over hoe de zaken op het bedrijf werkelijk zijn geregeld. Backus: 'Kunnen wij ons een wereld voorstellen zonder tussenpersonen als makelaars en notarissen? Toch gaat dat op termijn gebeuren.'

Nu het binnenkort mogelijk is om voor enkele tientjes een sensor in de stal op te hangen die de luchtkwaliteit realtime meet, ontstaat de vraag of een softwarepakket de vergunning kan vervangen. Daarmee kunnen omwonenden online kunnen zien hoe de luchtkwaliteit is, in de stal en er omheen, schetst Backus. Het geeft meer informatie en is goedkoper, voor de boer én voor de gemeente. Je maakt deel uit van een systeem waarin deze metingen bewijzen of je voldoet aan de regels.

'Hoe dat er precies uit ziet weten we nog niet, maar het komt er wel aan. We staan aan de vooravond van veel veranderingen', besluit Backus.