Verlies vertrouwen schaadt toekomst sector

Vertrouwen komt te voet, maar gaat te paard. Na drie fraudezaken – mestfraude, het illegaal annexeren van groenstroken en bermen en nu de I&R-fraude - in evenveel maanden is het vertrouwen van landbouwminister Carola Schouten in de melkveehouderij tot een nulpunt gedaald. Volkskrant-commentator Bert Wagendorp noemde haar zelfs de crimefighter van het kabinet-Rutte III.

Bij haar aantreden zei Schouten dat ze soms bij boeren impopulaire maatregelen zal moeten nemen. Kort na het bekend worden van de grootschaligheid van de mestfraude werd haar toon al scherper. 'Jullie zullen niet altijd blij met mij zijn.' Deze week sprak ze in de Tweede Kamer over het intrekken van GLB-gelden en andere sancties voor boeren die aantoonbaar fraude pleegden met hun I&R-administratie.

Scherp

De zo geprezen minister zit er scherp in. In het overleg met de Landbouwcommissie in de Tweede Kamer liet ze blijken het kaf van het koren in de sector te willen scheiden. Dit blijkt ook uit haar aanpak van de fraude. De fipronilcrisis bleef onder haar voorganger Martijn van Dam lang buiten beeld, waardoor boeren onnodig schade opliepen.

Onder Schouten weifelt de NVWA niet. Amper een week na de eerste signalen werden de eerste controles bij verdachte boeren uitgevoerd. Donderdag werd ook nog eens de administratie van CRV in beslag genomen.

Kringloopwijzer

Richting de sector uit Schoutens boosheid over de vertrouwensbreuk zich in het in de ijskast zetten van de aangekondigde pilot met de Kringloopwijzer. Voor de voorstanders van een mineralenafrekening op bedrijfsniveau is dit een lelijke streep door de rekening.

Het betekent voor deze melkveehouders dat ze door extra inspanningen op het voerspoor en hun mineralenhuishouding voorlopig geen extra fosfaatruimte kunnen creëren. Veel boeren hadden hierop hun hoop gevestigd om in de nabije toekomst nog iets te kunnen groeien.

Klimaatafspraken

Voor sectorafspraken die wat verder in de toekomst liggen, kan de I&R-fraude een nog veel negatievere uitwerking hebben. De veehouderij zal een bijdrage moeten leveren aan de klimaatafspraken. Het kabinet-Rutte III heeft de klimaatdoelen niet gekoppeld aan een krimp van de melkveehouderij, een producent van het broeikasgas methaan.

Tot nu toe krijgt de sector de kans om zelf met innovatieve oplossingen te komen. De vraag is in hoeverre de overheid dit nog aandurft met een sector waarin gemaakte afspraken niet worden nageleefd. Voor het herstel van dit vertrouwen is het daarom te hopen dat de omvang van de fraude met kalveren en vaarzen nog enigszins beperkt zal blijven.

• Klik hier voor dossier I&R-fraude Melkvee