Toename sojateelt Noord-Nederland

Dat werd dinsdagavond duidelijk op het provinciehuis in Assen waar Agrifirm samen met de noordelijke provincies de eerste resultaten van het project Nedersoja toelichtte. Drenthe is landelijk kopkoploper in de teelt van soja. Het aantal telers nam vorig jaar toe van 5 naar 26. Zij telen op 143 hectare soja. Meer dan de helft van het totaalareaal Nedersoja (365 hectare) wordt in Friesland, Groningen en Drenthe geteeld. Het gaat om 196 hectare.

Agrifirm noemt als verklaring dat in Drenthe de meeste hectares soja worden geteeld dat verbouw van soja op de Drentse zandgronden minder risicovol voor de grond is dan op zware kleigrond in bijvoorbeeld Groningen. 'De oogst van soja is vrij laat in het jaar, in oktober of november. Dat neemt extra risico's met zich mee als het gaat om grondcondities', geeft sojadeskundige Henk Vermeer van Agrifirm aan.

Opbrengst

De opbrengst ligt dit jaar in Noord-Nederland met 2.600 kilo droge bonen per hectare iets onder de landelijke gemiddelde opbrengst van 3.000 hectare. De beste 25 procent van de noordelijke telers haalden 3.200 kilo van 1 hectare af, voor heel Nederland is dit 3.800 kilo. Het eiwitgehalte is 41,3 in Noord-Nederland, en 41,6 in heel Nederland. Het saldo is vergelijkbaar met graan.

Oorzaak van de lagere opbrengst in Noord-Nederland is de schimmelbesmetting sclerotinia, stelt Agrifirm.. Deze schimmel komt met name voor aardappelteeltgebieden. Nogal wat percelen kwamen hierdoor plat te liggen. Directeur Cooperate affairs en R&D van de Agrifirm Group Ruud Tijssens spreekt desondanks van een 'heel goed sojajaar met een droog najaar'.

Vooral de humane voedingsindustrie vraagt om soja als natuurlijke eiwitbronnen en vleesvervangers, een afnemer is het Belgische Alpro, dat zich richt op plantaardige alternatieven voor zuivelproducten.

Green Deal

Vorig jaar ondertekenden Agrifirm, de ministeries van Economische Zaken en Infrastructuur en Milieu en de drie noordelijke provincies de Green Deal. Hiermee spraken ze de ambitie uit om het aantal hectares sojateelt in de drie noordelijke provincies binnen enkele jaren te vergroten en de kennis over de teelt verder te ontwikkelen en te verspreiden.

De provincies maakten in februari bekend dat de teelt van het eiwitrijke gewas ondersteunen met een premie van 70 euro per ton. De noordelijke provincies ondersteunensteunen dit jaar de sojateelt met 101.500 euro. Dit bedrag hebben ze met een kleine 90.000 euro verhoogd.

Vroege rassen

Sojatelers Gert Jan en Rick Nijhoff uit Emmen teelden dit jaar voor het eerst het stikstofbindende gewas op 3,5 hectare van hun totaalareaal van 35 hectare. Ze hopen op wat vroege rassen door veredeling. 'Soja moet niet te vroeg in de grond, de temperatuur moet minimaal 10 graden zijn. We hebben het gewas eind oktober geoogst. Dat is in vergelijking met andere gewassen natuurlijk laat. Dan moet je er wel voor zorgen dat je de bonen droog kunt oogsten. Dat kan pas later in de middag', geven de broers uit Emmen aan.

In het nieuwe gewas zien sojatelers Nijhoff een uitdaging. 'Soja is voor ons het rustgewas in het bouwplan. Wij verbouwen geen aardappelen en daarom was de kans op Sclerotinia bij ons kleiner. Desondanks hebben wij wel een gewasbespuiting moeten doen.'

Vogelverschrikker

En de eerste weken na inzaai waren kritiek. 'Dan moet je oppassen met vogelschade. Daarom hebben we twee vogelverschrikkers van 10 meter hoog op de percelen geplaatst.'

Agrifirm heeft in Marwijksoord een proef gedaan met een vroegrijp ras. Maar dit ras werd afgekeurd vanwege te weinig kiemkracht, geeft Henk Vermeer van Agrifirm aan. 'Adsoy is het meest vroegrijpe ras dat we nu hebben. We hopen dat we op korte termijn een ras hebben dat nog vroeger is.'

Melkveehouders

Waar akkerbouwers hectares soja gaan telen, komt de teelt in de melkveehouderij nog niet van de grond. Dit heeft er volgens Agrifirm mee te maken dat het gewas voor melkveehouders helemaal nieuw is en ze veel begeleiding nodig hebben. De coöperatie wil de komende maanden kijken hoe ze het concept verder uit kan werken met loonwerkers om sojateelt bij melkveehouders een impuls te kunnen geven met begeleidingskosten die in balans zijn met de opbrengsten.

Agrifirm gaat er vanuit dat over niet al te lange tijd het voor de melkveehouders aantrekkelijk wordt om soja te telen. 'Meer en meer melkveehouders willen zelfvoorzienend worden in hun eiwitbehoefte, daar vraagt de maatschappij ook meer om. Ze kunnen leveren in de sojapool. De topkwaliteit gaat naar de humane industrie. De b-kwaliteit is geschikt voor veevoer. Na een bewerking wordt dat vanuit de sojapool weer teruggeleverd aan de melkveehouders. En wanneer de kwaliteit van het soja heel goed is, beuren ze ook de humane premie.'

Bouwplan

Volgens Vermeer gaat het straks met soja net zo die kant op als met mais tien tot vijftien jaar geleden. 'Veel mensen hadden hun twijfels of melkveehouders ook mais konden telen . Het gewas is nu niet meer weg te denken in het bouwplan van veel melkveehouders.'