Natuurinclusief redt landschap en bodem

Een andere opzet van de landbouw leeft nog niet bij de komende generatie, bleek recent uit het relaas van een docent van het Clusius College in Hoorn. De scholieren komen van gangbare bedrijven, zien intensieve exploitatie als iets positiefs en over bodembeheer is nog relatief weinig kennis. Daar ligt volgens de docent een taak voor het onderwijs. Bedreigingen laten zien en daarna kennis van het bodemleven aanbieden, is volgens hem de sleutel.

De docent vertelde dit tijdens een bijeenkomst van de Milieufederatie Noord-Holland op het Clusius College, waar het Living Lab werd toegelicht. Boeren en ketenpartners moeten samen met het onderwijs en de consument zorgen voor een radicale verandering van de landbouw. Die moet volledig vanuit de natuur worden opgezet, in plaats van naast de natuur of zelfs ten koste van de natuur. Het Living Lab is een soort praktijkexperiment, waarbij met proberen kennis wordt opgedaan.

Twijfel

Schapenhouder Raymond Zijp in De Rijp (Noord-Holland) probeert zijn bedrijf sinds 2015 met de natuur als basis te laten draaien. Het valt hem niet mee. 'Ik twijfel. Iedereen zegt wel dat het heel belangrijk is, maar ik vraag me af voor wie. Voor de overheid? Voor de consument? Ik merk er niet veel van.'

Zijn schapen houden het natuurgebied van Staatsbosbeheer in de Eilandspolder open. Er is een rijke verscheidenheid aan insecten in het gebied, dankzij de schapen. 'Natuurinclusieve landbouw is in mijn geval gewoon het contract met Staatsbosbeheer nakomen. Ik loop wel tegen beperkingen aan. Een hogere parasitaire druk bijvoorbeeld. Ik kan ook niet maaien als het gras op zijn productiefst is. Hetzelfde geldt voor andere melkveehouders, die zouden juist gas willen geven op dat moment. De afnemers hebben daar geen belangstelling voor, er is geen hulp van de industrie.'

Natuurinclusieve landbouw moet net zo rendabel zijn als reguliere landbouw, vindt de veehouder. '95 procent van de ontwikkeling vindt plaats in de reguliere sector. Overheid en bedrijfsleven laten ons nu in de steek. Er zijn meer investeringen nodig in deze vorm van landbouw, voor dit een succes wordt.'

Succes

In Friesland zijn andere ervaringen, meldt Wiebren van Stralen, projectleider Living Lab natuurinclusieve landbouw. 'Er moet wel een gevoel van noodzaak zijn, wil de zaak in beweging komen.' In Friesland vormt een burgerinitiatief de basis voor de natuurinclusieve landbouw, uit onvrede over het verdwijnen van het landschap door de schaalvergroting in de agrarische sector.

Volgens Van Stralen werken melk- en vleesveehouders in Friesland al aan een opzet waarmee geld te verdienen is. 'Dat moet, anders gebeurt er niets.' Idee is dat met een meerprijs voor een gecertificeerd product, een lastenverlichting voor de grondgebruiker en een lagere kostprijs een lagere opbrengst wordt gecompenseerd.

'We betrekken de afzetpartijen zoveel mogelijk, zodat we ook de hogere prijs kunnen borgen. Met de bank praten de ondernemers over groenfinanciering en het lijkt een aantal boeren te lukken.' Weideweelde melk is een voorbeeld, maar zo is er ook een melkveehouder die zijn stierkalveren aan een hamburgermaker levert. 'Festivalpubliek betaalt graag iets meer voor een lekker product.'

• Lees meer hierover deze zaterdag in Nieuwe Oogst