'Product testen op regulier pluimveebedrijf kan niet'

In hoeverre is het werk van pluimveedierenarts de afgelopen jaren veranderd?

'Pakweg twintig jaar geleden was een dierenarts in de pluimveevleessector vooral curatief bezig. We kwamen veel bij vleeskuikenhouders voor controles en onder meer het uitvoeren van secties. Je zou het kunnen omschrijven als een grofstoffelijke aanpak van diergezondheid.

Er is vooruitgang te boeken door het verbeteren van de kwaliteit van eendagskuikens

Gerwin Bouwhuis, pluimveedierenarts in Emmen

'Geleidelijk kwamen er meer vaccins tegen ziekteverwekkers beschikbaar. Ook verbeterde de kwaliteit van vaccins. Met behulp van serologie (onderzoek naar antistoffen) lukt het ons steeds beter om in beeld te brengen welke ziekteverwekkers op een bedrijf rondgaan. Vleeskuikenhouders zijn steeds meer gaan werken met specifieke vaccinatieschema's om ziekteproblemen te voorkomen.

'Inmiddels zijn we verder. We richten ons vooral op het stimuleren van een robuust immuunsysteem bij kuikens. Wat we eigenlijk willen, is een immuunsysteem dat zorgt voor een robuuste afweer, maar zo min mogelijk in actie hoeft te komen. Want een actief immuunsysteem gaat ten koste van de voerbenutting.'

Hoe bereik je zo'n robuuste afweer?

'Het liefst beperk je een immuunreactie bij het kuiken tot een lokale afweerreactie in de darmen. Om dat goed te laten werken, is het van belang om te werken aan een gewenste samenstelling van de darmflora of microbioom, zoals we tegenwoordig meestal zeggen. Ga er maar van uit dat in een vleeskuikenstal altijd kiemen aanwezig zijn, als er nieuwe kuikens arriveren. Als dat verkeerde bacteriën zijn, is dat een bedreiging voor de gezondheid van de kuikens.

'Er zijn meerdere wetenschappelijke onderzoeken gaande op dit gebied. Belangrijke vragen zijn hoe je de stalflora in beeld kunt brengen en welke bacteriën daar gewenst zijn en welke juist niet. Als dierenartsenpraktijk zijn we hierbij betrokken. Het Gezondheidscentrum voor Pluimvee (GvP) in Emmen werkt samen met de universiteiten van Wageningen, Utrecht en Hannover.'

U hebt eind september een nieuw gebouw voor uw dierenartsenpraktijk officieel in gebruik genomen. Er is ook een proefstal voor vleeskuikens bij. Waarom?

'Als mens moet je dingen doen die je leuk vindt en bij je passen. Ik ben iemand die graag dingen grondig uitzoekt. Daarom ben ik ook fan van evidence-based medicine. Dat is geneeskunde waarbij je beslissingen neemt op grond van producten en methoden, die een wetenschappelijk bewezen effect hebben.

'Als pluimveedierenarts krijg ik al jarenlang allerlei vertegenwoordigers op bezoek die allemaal komen met een product met veel beloftes. 'Probeer het maar eens uit', zeggen ze er vaak bij. Maar dat is een probleem voor dierenartsen. Het is vrijwel onmogelijk om een product goed te testen op reguliere pluimveebedrijven, want er zijn altijd verstorende factoren.

'In onze proefstal is dat anders. De onderzoeksstal bestaat uit zes afdelingen met ieder 24 hokjes. We kunnen dus bijvoorbeeld drie verschillende voeders uittesten met acht herhalingen. Het stalklimaat hebben we volledig in de hand. De onderzoeksstal is voorzien van een overdruksysteem met virusfilters om ziekteverwekkers buiten de deur te houden.'

Hoe kunt u geld verdienen met een onderzoeksstal?

'We gaan onderzoek doen voor derden. Denk aan voerfabrikanten en leveranciers van premixen, voedingssupplementen en diergeneesmiddelen. Dit is een verbreding van onze werkzaamheden naast het begeleiden van pluimveehouders. Dat past goed, omdat we dan vooral preventief bezig zijn.'

Zijn er in Nederland niet genoeg onderzoeksmogelijkheden voor de pluimveehouderij?

'Door het inkrimpen van collectieve geldstromen is er veel veranderd, waardoor er minder onderzoek wordt uitgevoerd. Daardoor ontstaat ruimte waar we als ondernemer op inspringen. Dat is tegelijkertijd ook een sectorbelang. Het is niet voor niets dat provincie Drenthe ons subsidie heeft toegekend. Als we als Nederlandse pluimveehouderij in de wereld toonaangevend willen blijven, is investeren in kennis van groot belang.'

Bent u met uw onderzoeksstal en uitgebreide laboratoriumfaciliteiten nu een concurrent van gevestigde onderzoeksinstellingen als de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD)?

'Zo zie ik het niet. De onderzoeksmarkt is in beweging. Dat wij als dierenartsenpraktijk steeds meer zelf kunnen onderzoeken, heeft tot gevolg dat een speler als GD verder doorschuift naar de bovenkant van de markt. GD kan technieken aanbieden die voor ons als kleinere partij niet is weggelegd.'

Waar ziet u mogelijkheden om de productieresultaten op vleeskuikenbedrijven verder te verbeteren?

'Naast het optimaliseren van zaken als stalklimaat, hygiëne en voeding is er vooruitgang te boeken door het verbeteren van de kwaliteit van eendagskuikens. Kostprijsbeheersing is bij broederijen misschien een te belangrijk thema. Het management rondom het broeden kan een stuk beter.

'Een gebruikelijke werkwijze is bijvoorbeeld het bij elkaar houden van partijen eieren, zodat een vleeskuikenhouder kuikens van één vermeerderaar ontvangt. Ervan uitgaande dat alle vermeerderingsbedrijven een goede gezondheidsstatus hebben, is het misschien in de toekomst wel beter om in de broederij alle eieren bij elkaar te brengen en ze vervolgens te sorteren en te broeden op basis van het eigewicht. Daarmee maak je het mogelijk om het broedproces voor verschillende categorieën eieren te optimaliseren.'