Een 'heerlijke lasagne' van voederbieten direct in de kuil

Twee dagen eerder zijn de voederbieten geoogst: 240 ton afkomstig van 2,2 hectare grond. 'Een rijke opbrengst', concludeert de boer, die de oorspronkelijke berg op een foto op zijn telefoon laat zien. 'Wil je iets met voederbieten, dan is het wel handig om ruimte op het erf te hebben', zegt hij er bij.

Smits heeft volop ruimte rond zijn bedrijf Drieborgt. Er staan 65 melkkoeien en zo'n veertig stuks jongvee. Sinds 2010 neemt de melkrobot veel werk uit handen. Op 25 hectare beschikbare grond kan Smits voldoende ruwvoer telen.

Twee jaar geleden startte de ondernemer met voederbieten, mede aangemoedigd door de positieve verhalen van collega's. De melkveehouder is zelfs poolshoogte gaan nemen op een voorbeeldbedrijf en was zo enthousiast dat hij meteen 1,3 hectare inzaaide.

Het succes viel het eerste jaar tegen. In juni 2016 kwam in korte tijd 200 millimeter regen naar beneden en verzoop een groot deel van het gewas. 'Een schamele 40 ton bleef over. Een slechter jaar om te beginnen, had ik niet uit kunnen kiezen', blikt Smits terug.

Toekomstige voordelen

Alle voordelen van de voederbiet spoelen de bittere nasmaak van de mislukte oogst weg. Grote hoeveelheden rijk voedsel kunnen meteen gesneden de kuil in. En de opbrengsten zijn dit jaar goed . 'Ruim 100 ton per hectare, dat doen niet alle gewassen', oordeelt de melkveehouder.

Wat voor de koeienboer de belangrijkste drijfveer is om voerderbieten te telen? 'Gezond en lekker voer voor de koeien. Het voerhek staat vol als ik met bieten aan kom zetten, terwijl ze toch gewoon 24 uur per dag bij voer kunnen. Mocht er eens een keer een hele biet tussen zitten, dan wordt die ook gegeten. De koeien zijn tevreden en de melkopbrengst is heel goed', merkt Smits tevreden op.

Voerderbieten zijn aan een ware comeback bezig. In de jaren vijftig van de vorige eeuw lag het areaal voederbieten op 50.000 hectare. In de jaren zeventig is de teruggang ingezet, met de opkomst van snijmais.

Het areaal voederbieten is de afgelopen drie jaar vanuit het niets weer gegroeid tot ruim 1.500 hectare. In België doen de voederbieten het nog beter, maar Nederlandse melkveehouders zijn bezig aan een inhaalrace met deze teelt.

Door veredeling zijn de huidige bieten snel en gemakkelijk te verwerken. Smits teelt het ras Godiva van KWS. Deze veredelaar heeft in 2015 de vernieuwde voederbiet geïntroduceerd.

Bij de vernieuwde voederbiet gaat het om een zogenoemde 'Feedbeet' met een drogestofgehalte van 20 tot 24 procent. Dat is veel hoger dan de grote voederbieten, alias waterbommen, uit het midden van de vorige eeuw.

Gewone rooimachine

Daarnaast hebben de nieuwe rassen een goede verteerbaarheid en zijn ze steeds beter te bewaren. De overeenkomsten met de suikerbiet zijn zo groot dat de mechanisatie uit die teelt volledig ingezet kan worden voor de oogst.

Inkuilen met mais is mogelijk, maar de voederbiet kan ook vers voorgezet worden. In de kuil maakt Smits er een 'lasagne' van: 1 deel gesneden voederbieten met 3 tot 4 delen mais.

De mais kan de melkveehouder door het toevoegen van de biet wat droger hakselen. Nadat de bieten over de mais zijn gebracht dekt hij de kuil af met plastic en een laag zand om het in ieder geval een week of zes goed te conserveren. 25 ton houdt Smits aan hele bieten achter de hand.

Halve meter hoog

De voederbiet brengt Smits terug naar zijn jeugd, toen de bieten vast op het menu stonden van de 18 melkkoeien van zijn vader. 'Wij oogsten ze met de hand, soms wel een halve meter groot. Nu is dat allemaal veel gemakkelijker door de mechanisatie.'

Veel rooimachines zijn de laatste jaren uitgerust met een ontbladeraar in plaats van een scalpeur. Het roept de vraag op of Smits zijn koeien ook met het voedzame loof gaat voeren? 'Nu blijft dat achter op het land', zegt hij. 'Nadeel is dat het eigenlijk te vochtig is voor de kuil en daar te veel slinkt. Tja, misschien moet ik het toch eens proberen de komende jaren.'

Van collega-boeren kreeg Smits de tip om zijn land voor zaaien iets meer te verkruimelen dan bij snijmais gebruikelijk is. 'Ik blijf natuurlijk een maisboer, maar omarm graag de tips van akkerbouwers. Daar kan ik van leren.'

Voor de volledigheid appt Smits nog even het dagelijkse koeienmenu van 49 kilo met onder andere graszaadhooi, kuilvoer, mais én 5 kilo voederbieten. 'Dit jaar wordt dat door de rijke oogst misschien wel 7 of 8 kilo. Dus volgend jaar ga ik iets minder zaaien: een onsje minder mag ook wel.'