Meerwaarde mest benutten door moderne technieken

Anton Groot Roessink runt samen met zijn vrouw Anneke en zoon Ton een melkveebedrijf in Baak, terwijl Tons vriendin Kim, naast haar baan als ergotherapeut, en enkele medewerkers ook hun steentje bijdragen in de onderneming met 160 koeien, die worden geweid. Het bedrijf heeft 91 hectare grond, waarvan 74 hectare gras en de rest mais.

De familie ruilt grond met een akkerbouwer en doet aan derogatie. Doordat een deel van het areaal bestaat uit fosfaatfixerende gronden, waarbij extra fosfaatruimte ontstaat, is stikstof uit dierlijke mest binnen de gebruiksnormen de beperkende factor. Zo moet, op basis van stikstof, zo'n 1.000 kuub mest worden afgevoerd. Hiermee verlaat 1.500 kilo fosfaat onnodig het bedrijf, wat de grond verder uitmergelt.

Kringloop

'Het is lastig om de kringloop gesloten te krijgen', stelt Ton Groot Roessink. 'De derogatie is daarbij een onzekere factor. Hoelang blijft die en wat worden de hiervoor geldende voorwaarden? Als de derogatie vervalt, moeten we nog meer stikstof via de mest afvoeren, kunnen we meer stikstofkunstmest aanvoeren en wordt het nog lastiger om kringloop op fosfaatgebied gesloten te krijgen.'

Dat was voor de ondernemer reden om te kijken naar een andere aanpak van mest, iets wat al lang zijn belangstelling heeft. Na zijn studie werkte hij bij een accountantskantoor als junior bedrijfskundig adviseur op het gebied van mestbeleid, subsidies en toeslagrechten. Die interesse trok hij door naar het eigen bedrijf.

Groot Roessink was zes jaar geleden een van de eerste melkveebedrijven in ons land die mest scheidde en de dikke fractie gebruikte als biobedding boxvulling. 'Andere ondernemers verklaarden ons voor gek', weet Anton Groot Roessink nog.

Installatie

Sinds twee weken heeft de onderneming een installatie van Circular Values die de dunne fractie kan ontdoen van een deel van het fosfaat en de stikstof. Dit is de eerste installatie van deze fabrikant in de praktijk. De installatie is gebouwd met steun van de POP3-subsidie Jonge Landbouwers.

Fosfaat wordt eerst in oplossing gebracht in de dunne fractie. Vervolgens gaat de dunne fractie door een fosfaatscheider, die struviet of calciumfosfaat produceert. Dit is niet helemaal vrij van organische stof en wordt als dierlijke mest gezien. Het bevat 20 tot 25 procent fosfaat per kilo droge stof en 120 tot 150 kilo per ton product. Daarna gaat de bewerkte fractie door een stikstofstripper, waar die wordt opgewarmd en ammoniakgas ontstaat. Dat wordt gewassen met water, dat als spuiwater naar een silo gaat. Het bevat 8 procent anorganische stikstof.

8.000 kilo stikstof

Volgens de producent kan dit systeem financieel uit bij de overproductie vanaf 8.000 kilo stikstof en 4.000 kilo en meer struviet. Groot Roessink komt niet aan die aantallen. Vooralsnog wordt er enkel stikstof verwerkt. Toch is de fosfaatverwerker ook aanwezig op het bedrijf.

'Ik vind het een bijzonder systeem. Het is een uitdaging om hiermee te pionieren', zegt de melkveehouder. 'Het mooie van dit spuiwater is dat er in 1 kuub evenveel stikstof zit als in 20 kuub mest. De ammoniumvloeistof is als kunstmeststof gewild in Duitsland en België. Voor toelating in Nederland is de aanvraag al ingediend. Door de concentratie hoeven wij ook minder kuub af te voeren en zijn de transportkosten en transportbewegingen minder.'

Stikstof afvoeren

De familie moet 4.000 kilo stikstof afvoeren. Dat wordt mogelijk met het uit de mest halen van de stikstof. Door nog meer stikstof te verwerken, kunnen de melkveehouders de installatie ook fosfaat laten omzetten tot struviet of calciumfosfaat. 'Zo zetten wij fosfaat en stikstof af en kunnen wij extra mest aanvoeren op de veldkavels', legt Ton Groot Roessink uit. De installatie kan in de praktijk 8.000 kuub dunne fractie verwerken, op dit bedrijf is pakweg 6.000 kuub mogelijk.

Op korte termijn willen de ondernemers de mest ook eerst vergisten. De toezegging voor SDE+-subsidie is binnen. Aanvankelijk namen ze deel aan Jumpstart. De voorkeur lag uiteindelijk bij een ander type installatie van een andere producent. 'Deze installatie past beter ons bedrijf', stelt Ton Groot Roessink. Overigens staat volgens hem de benutting door de veestapel voorop: 'De koeien zorgen voor het meeste rendement.'

Warmte

Voordeel van de vergister is de bij het opwekken van stroom vrijgekomen warmte. Niet alleen goed voor warm water in de stal en warmte in huis, maar ook voor verwarmen bij de terugwinning van stikstof. 'Het opwarmen van de dunne fractie gebeurt nu nog op gas, maar straks kan deze vrijgekomen warmte hiervoor worden gebruikt. Zo versterken de systemen elkaar om mest nog meer tot waarde te brengen.'