Populaire zuivelproducten fors duurder in één jaar tijd

Consumenten betaalden in de winkels in juli 2017 bijna 10 procent meer voor melkproducten dan een jaar eerder. Uitgaven aan zuivel maken circa 14 procent uit van de bestedingen aan voeding. Dit meldt het CBS op basis van nadere analyse van de consumentenprijsindex.

Naast zuivelproducten zijn vlees en vis ook flink duurder dan vorig jaar. Een stukje vlees op het bord kostte in juli 2017 ruim 5 procent meer dan een jaar eerder. Vis steeg tweemaal zo hard in prijs als vlees. Bij andere voedingsmiddelen vielen de prijsstijgingen mee.

Gemiddeld was de consument in juli 3,3 procent duurder uit voor zijn eten dan in dezelfde maand vorig jaar. Dat is de grootste prijsstijging in vier jaar tijd.
Van alle zuivelproducten zijn vooral melk en boter sterk in prijs gestegen. In juli 2017 betaalden consumenten 35 procent meer voor zowel boter als volle melk. Halfvolle melk ging een kwart in prijs omhoog en kaas was 7 procent duurder. Andere zuivelproducten zoals houdbare melk en ijs stegen minder hard in prijs. Yoghurt nam met ruim 2 procent relatief weinig toe in prijs.

Melkquotum

De prijsstijging van zuivelproducten in Nederland behoorde in juli 2017 tot de hoogste in de eurozone. Van alle landen in de eurozone stegen in Nederland volle en halfvolle melk het sterkst in prijs. Ook de prijsstijging van andere zuivelproducten was hoger dan in veel andere landen van de eurozone. Wel lag het prijsniveau in 2016 iets lager dan in de meeste andere landen van de eurozone.

Na 2000 is het meerdere keren voorgekomen dat de prijs van melkproducten sterk opliep. Rond 2001 steeg de prijs, mede als gevolg van de mond- en klauwzeercrisis. In de periode 2007-2008, toen er sprake was van meer vraag uit het buitenland, en in 2013-2014 liep de prijs eveneens sterk op om na 2014 weer te dalen.

In de periode van begin 2015 tot halverwege 2016 ging de prijs van melkproducten omlaag doordat er meer melk op de markt kwam, onder meer vanwege de afschaffing van het melkquotum. In de tweede helft van 2016 stegen de prijzen weer.

Marges

De prijsstijging van zuivelproducten in de winkels is onder meer een gevolg van gestegen producentenprijzen. De prijs bij de boer was in juli 2017 flink hoger dan een jaar eerder. Naast de producentenprijzen spelen handelsmarges, loonkosten en transportkosten een belangrijke rol in de ontwikkeling van de prijs die de consument betaalt.

Sinds juli 2000 is de prijsstijging van zuivel, met 34 procent, iets lager dan de gemiddelde prijsstijging van alle goederen en diensten die de consument koopt. Halfvolle melk spande de kroon en verdubbelde in deze periode bijna in prijs. De prijsstijging van kaas was vergelijkbaar met die van zuivel. Yoghurt werd ruim 20 procent duurder. IJs is een van de weinige etenswaren dat sinds 2000 goedkoper is geworden: ruim 21 procent.

Aandeel

Het enige voedingsmiddel dat sinds 2000 nog meer in prijs is gestegen dan halfvolle melk is de aardappel. Aardappelen waren in juli 2017 meer dan verdubbeld in prijs. De prijzen van aardappelen, groente en fruit zijn sterk afhankelijk van het weer. Na slechtere oogsten zijn de prijzen in de winkels hoger. Mede daardoor waren de prijzen van groente en fruit gemiddeld meer dan 50 procent hoger dan in juli 2000.

De consument besteedt circa 11 procent van zijn uitgaven aan voeding, in totaal bijna 35 miljard euro in 2016. Hiervan gaat 14 procent op aan zuivel. Van al deze melkproducten besteedt de consument weer het meeste aan kaas. Ook aan melk wordt een flink deel besteed. Aan vlees en vis wordt een groter deel besteed, een kwart van de uitgaven aan voeding gaat hieraan op. Brood en granen maken ruim 20 procent van de voedingsuitgaven uit, net als fruit en groente.

In de meeste andere landen van de eurozone wordt een groter deel van uitgaven aan voeding aan melkproducten besteed. Het grootste deel van de uitgaven aan zuivel wordt besteed in Litouwen. Daar wordt ruim 20 procent van het budget aan voeding uitgegeven aan zuivel. In Spanje is het aandeel het kleinst, 13 procent.