Familie werkt minder vaak mee op boerderij

Die conclusie is te trekken uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In het jaar 2000 werd van de in totaal 212.000 boerenarbeidsjaren 66 procent door gezinsleden ingevuld. Door de voortschrijdende mechanisatie liep het aantal arbeidsjaren in de sector langzaam terug naar circa 151.000 in 2017. Het aandeel daarin van gezinsleden zakte naar 54 procent.

De arbeidsjaren die het CBS hanteert is een eenheid voor alle werkzaamheden die op een boerderij worden uitgevoerd, dit cijfer is inclusief seizoensarbeid en exclusief de inhuur van loonwerkbedrijven.

'De dalende trend is niet alleen toe te schrijven aan de mechanisatie en robotisering in de land- en tuinbouwsector', zegt landbouweconoom Cor Pierik van het CBS. Ook de schaalvergroting van bedrijven speelt een grote rol bij de afname van de gezinsparticipatie op boerenbedrijven. 'Bedrijven zijn harder gegroeid dan de automatisering kon bijhouden. Daardoor is er op het erf vaker een extern handje extra nodig. Daarnaast zijn boerengezinnen kleiner geworden en leveren daardoor aan arbeidspotentieel in.'

Opvolging

Ondanks de afname van arbeidspercentage zijn gezinsbedrijven nog steeds de dominante factor in de land- en tuinbouw. 'In 2019 is bij 92 procent van de boerenbedrijven minstens één persoon uit het gezin betrokken, in veel gevallen is dat de eigenaar. Dat is overigens 96 procent geweest', vertelt Pierik.

Toch zijn er volgens de landbouweconoom ontwikkelingen die de sterke positie van gezinsbedrijven kunnen aantasten. 'Bij boeren met 500 koeien of tuinders met 30 hectare glastuinbouw heb je het over miljoenenbedrijven. In hoeverre zijn deze in de toekomst nog te handhaven als gezinsbedrijf? Het is dan lastig om een bedrijfsopvolging te financieren. Dit zou het aandeel van gezinsbedrijven kunnen doen afnemen', besluit de econoom.