Bruinrot voorkomen gaat voor beregenen

Gebieden waar niet mag worden beregend, bakenen de NVWA en het waterschap af. 'Daarbij kijken ze naar afwatering, stroomrichtingen en dergelijke', legt woordvoerder Lex Benden van de NVWA uit.

Vier keer per jaar communiceert de NVWA over de gebieden met de buitenwereld. 'Uitbreidingsplannen en verzoeken om gebieden op te heffen bespreken we met het akkerbouwbedrijfsleven in het klankbordoverleg. Daarin zijn LTO Noord, Nederlandse Akkerbouw Vakbond (NAV), Nederlandse Aardappel Organisatie (NAO) en Vereniging voor de Aardappelverwerkende Industrie (VAVI) vertegenwoordigd.'

Rode vlekken

Een digitale kaart van de NVWA toont veel rode vlekken. Akkerbouwers mogen in die gebieden hun consumptie- en zetmeelaardappelen en tomaten niet met oppervlaktewater beregenen. Telers in de omgeving van Urk en aan de zuidzijde van Emmeloord hebben hiermee te maken.

'Het gebruik van bronwater is altijd toegestaan. Hierbij kan van een tussenopslag gebruik worden gemaakt. In Flevoland worden hiervoor kavelsloten afgedamd en gevuld met bronwater', weet Benden.

Extra maatregel

Bronwater, leidingwater en opgevangen regenwater vallen buiten het beregeningsverbod. De maatregel komt boven op de regels voor het gebruik van oppervlaktewater van het waterschap.

De gebieden in de Noordoostpolder zijn aangemerkt omdat daar bruinrot is aangetroffen. Ieder jaar bekijkt de NVWA of een beregeningsverbod nog wel nodig is. 'De meeste besmette gebieden zijn al ingesteld voor het jaar 2000. Daarna zijn het vooral uitbreidingen geweest', merkt Benden op.

'Na de eerste bruinrotuitbraken in 1995 is de toenmalige Plantenziektenkundige Dienst begonnen met onderzoeken waar de bruinrotbacterie voorkomt.'

Bitterzoet

De bacterie kan zich vermenigvuldigen in Bitterzoet (Solanum dulcamara). 'Dat onkruid komt vooral langs waterkanten voor en uitroeien is niet reëel. In heel Nederland zijn watermonsters genomen om vast te stellen waar de bruinrotbacterie in het oppervlaktewater voorkomt.'

Pootgoedtelers mogen sinds 2005 geen oppervlaktewater gebruiken voor het beregenen van percelen. 'De ervaring leert dat met name pootaardappeltelers het verbod op gebruik van oppervlaktewater naleven. Met bruinrot willen ze niet geconfronteerd worden. Een besmetting betekent dat alle partijen pootgoed geruimd moeten worden.'

Proces-verbalen

Bij overtredingen worden proces-verbalen uitgeschreven en percelen aangemerkt als 'waarschijnlijk besmet'.

Inspecteurs van de NVWA houden al rijdende door de gebieden hun oren en ogen open. De autoriteit voert bovendien gerichte controles uit per helikopter. 'Ook in de avonduren en in het weekend. Bij een vermoedelijke overtreding volgt altijd een bezoek aan de teler.'

Voelsprieten

Keurmeesters van de Nederlandse Algemene Keuringsdienst voor zaaizaad en pootgoed van landbouwgewassen (NAK) worden ook als voelsprieten in het veld ingeschakeld. 'Zij zijn specifiek met pootaardappelen bezig en bezoeken dus alle bedrijven', legt Benden uit.

Bij vermoedelijk illegaal gebruik van het oppervlaktewater doen de keurmeesters een melding bij de NVWA. LTO Noord roept bovendien telers op situaties te melden waarin beregeningsverboden vermoedelijk niet worden nageleefd.

Stichtse Brug

Naast Urk en Emmeloord-Zuid is de Stichtse Brug tussen Almere en Zeewolde door de NVWA op de bruinrotkaart ingekleurd. Het betreft hier een fout. Het gebied is vrij van bruinrot en het verbod had moeten worden ingetrokken. Daarom controleert en handhaaft de NVWA daar niet.

Telers hebben de fout opgemerkt. De kaarten moeten nog worden aangepast. De vijf akkerbouwers in het gebied zijn inmiddels op de hoogte.

• Lees meer hierover deze zaterdag in Nieuwe Oogst