'De land- en tuinbouw kan oplossingen leveren, als enige'

Valt de klimaatverandering nog te ontkennen?

'Nee. Neem dit jaar. In juni viel er vier- tot zesmaal zoveel neerslag dan gebruikelijk. In augustus en september viel vervolgens niet meer dan 20 millimeter. Het klimaat verandert en boeren en tuinders merken dat.

'Natuurlijk hebben de afspraken in Parijs economische gevolgen. Maar dat heeft een temperatuurstijging óók. De zeespiegel stijgt: zout water bedreigt vruchtbare landbouwgronden en zoet water vloeit door de stijging minder gemakkelijk af. De gevolgen zijn voor de agrarische sector.'

Welke rol ziet u voor agrariërs?

'Het platteland is nu al de belangrijkste producent van duurzame energie, en de mogelijkheden zijn nog lang niet uitgeput, of het nu gaat om biomassa, zon, wind of geothermie. Dierlijke mest is nota bene de grootste bron van biomassa in Nederland. Dat moeten we veel beter benutten.

'Denemarken verwarmt complete woonwijken op basis van een mengsel van dierlijke en humane mest. Dat zijn inspirerende initiatieven.'

Verhogen van het organischestofgehalte in de bodem is een andere manier om broeikasgassen te verminderen.

'Ja, en op dat punt geven de Fransen het goede voorbeeld. Ze willen ieder jaar het organischestofgehalte in de bodem met 0,04 procent verhogen. Dat zou ook onze ambitie moeten worden.

'Maar daar is veel voor nodig. Zo moet de inzet van compost aantrekkelijker worden: nu telt het aandeel fosfaat in compost nog door in de bemestingsnormen, waardoor veel boeren compost links laten liggen.'

En verder?

'Er moet sowieso meer aandacht komen voor de bodem: bijvoorbeeld door meteen na de oogst het land in te zaaien met een groenbemester. Met iedere dag dat een hectare onbenut blijft liggen, loop je 200 kilo organische stof mis. En jaar in, jaar uit rooigewassen of mais telen op hetzelfde perceel is natuurlijk ook niet goed voor het organischestofgehalte.

'Boeren hebben zelf ook baat bij een strategie die de bodem stimuleert. De grond wordt weerbaarder, je hebt minder gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest nodig en het is goed voor de biodiversiteit.'

U ziet meer kansen dan bedreigingen?

'De land- en tuinbouw kan een structurele bijdrage leveren aan het oplossen van het klimaatprobleem. Geen enkele andere economische sector is daartoe in staat.'