Bodemvochtsensor leidt tot gefundeerd beregenen

'Goed watermanagement brengt geld in het laatje en daar heb je goede informatie bij nodig', zegt Louis Nannes van Agriwater Consulting. In meerdere functies deed hij ervaring op met watermanagement. Hij twijfelt geen moment als hem wordt gevraagd naar het nut van bodemvochtmeting.

'Water speelt een cruciale rol bij het behalen van de maximale opbrengst. Bodemvochtmeting is belangrijk om fouten bij de beregening te voorkomen', stelt Nannes. 'In de praktijk wordt vaak te laat beregend en soms ook met te grote giften. Beide kosten opbrengst. Bij te laat beginnen is dat logisch. Maar als je te veel water geeft, kunnen wortels afsterven door zuurstofgebrek. Ook dat kost opbrengst.'

Betaalbare sensoren

Meerdere leveranciers bieden betaalbare elektronische bodemvochtmeters. Dacom brengt de Sensetion op de markt voor ongeveer 1.350 euro, inclusief drie jaar datacommunicatie en softwareonderhoud. De Sensetion is een meetbuis die via geleidbaarheid het vochtpercentage van de grond bepaalt in de bovenste 25 centimeter.
In combinatie met de grondsoort wordt de vochtvoorraad berekend. De gegevens zijn op de pc en de smartphone te raadplegen.

Grenswaarden voor beregening kan de gebruiker zelf instellen. Daarbij is de pF-curve te gebruiken die bij het bouwlandonderzoek van Eurofins wordt geleverd. De pF geeft aan hoe hard de grond 'trekt' aan het vocht bij een bepaald vochtpercentage. Het is dus een maat voor de inspanning die de wortels moeten doen. De pF wordt ook wel zuigspanning genoemd.

Bodemvochtstation

Naast de Sensetion biedt Dacom het Terrasen Pro bodemvochtstation; dit meet het vocht per 10 centimeter en tot 50 centimeter diep. Dit station heeft ook sensoren voor neerslag en bodemtemperatuur. De aanschafprijs is 2.300 euro; de terugkerende jaarkosten bedragen 600 euro, inclusief weersverwachting. Beide systemen zijn eenvoudig door de teler zelf te installeren.

De firma Agrometius biedt zijn meest verkochte bodemvochtstation Geobas Pro aan voor 1.850 euro. Speciaal aan dit meetstation is dat hij niet alleen het vochtpercentage meet, maar ook de zuigspanning, de neerslag en de bodemtemperatuur. Bovendien heeft de Geobas Pro standaard twee bodemvochtsensorensets die naar eigen inzicht op verschillende dieptes kunnen worden ingegraven.

Alarmsignalen

De Geobas stuurt automatisch alarmsignalen per sms als een grenswaarde wordt overschreden. De kosten voor de smartphoneapp en de datacommunicatie zijn 150 euro per jaar.
Het systeem wordt door Agrometius geïnstalleerd en geleverd met pF-grenswaarden voor de belangrijkste akkerbouwgewassen. Er is ook een instapmodel voor 1.350 euro dat alleen het vochtpercentage meet en niet de zuigspanning.

Voor Jacco van Liere uit Dronten is vochtmeting vooral een handig hulpmiddel. Hij heeft drie Sensetions op verschillende locaties in Oost-Flevoland in zijn aardappelpercelen staan. 'Ik kan op afstand mooi volgen hoe de vochtvoorraad zich ontwikkelt en waar ik het eerste met de haspel naartoe moet. De bodemvochtmeting helpt ook voorkomen dat ik te lang wacht.' Overigens vaart van Liere nooit blind op alleen de Sensetion. 'Ik steek altijd eerst nog een keer de schop in de grond, voordat ik de haspel uittrek. Maar ik zou de sensoren niet meer willen missen.'

Beregeningsplanning

Herman Schlepers uit Dronten heeft vergelijkbare ervaringen met de Geobas Pro van Agrometius. 'Ik had al jaren het gevoel dat ik vaak te laat begon met beregenen.' Omdat hij voor zichzelf en collega-akkerbouwer Jan Bakker een groot aantal aardappelpercelen beheert, zocht Schlepers een hulpmiddel voor de beregeningsplanning. In 2015 kocht hij zijn eerste Geobas en dit jaar breidde hij uit naar drie. 'Ik heb het gevoel dat ik de gewassen nu beter in de benen houd. En egale groei is altijd goed voor de kwaliteit.'

Dirk Jan Beuling uit Eerste Exloërmond investeerde de laatste jaren in een haspel van 700 meter en een pivot. 'Dat zijn kapitaalintensieve zaken, waar je gefundeerd mee om wilt gaan', motiveert hij de aanschaf van drie Terrasen bodemvochtstations. Het leidde ertoe dat hij vaak eerder begint met beregenen dan hij vroeger op gevoel deed. 'Je ziet dat het vocht opraakt, voordat het gewas het toont.'

Waterbesparing

Het mogelijke financiële voordeel van bodemvochtmeting verschilt per bedrijf, per jaar en per situatie. Opbrengstverhogingen zijn moeilijk te kwantificeren. Voor waterbesparingen is wel een houvast te geven. 'Wij rekenen als vuistregel met 8 euro per millimeter per hectare voor de kosten van beregening', vertelt Simon de Lange van Agrometius. 'Als een teler op 10 hectare aardappelen in een seizoen dankzij vochtmeting met 10 millimeter minder beregening toe kan, scheelt dat 800 euro.'

Kwalitatieve voordelen zijn er ook, zoals een egalere groei. Inzicht in de bodemtemperatuur kan waarschuwen voor doorwaskansen of stootblauwrisico bij het rooien.