Friese melkveehouder koestert kwaliteitsmelk

De aanloop richting een biologische bedrijfsvoering voerde langs natuurbeheer, weidevogelbeheer en de daarmee samenhangende extensivering. Sjoerd en zijn zoon Douwe Miedema uit Haskerdijken groeiden er in tien jaar naartoe. In 2002 produceerden hun 385 koeien nog 800.000 kilo melk per jaar op 42 hectare, nu hebben ze 300 koeien die jaarlijks 1,4 miljoen melk op 230 hectare produceren.

Uitgesteld maaien, minder kunstmestgebruik en ruwe mest gaven al resultaten in het weidevogelbeheer. Een biologische melkveehouderij vergde nog een stap. Ook gebruiken de ondernemers geen antibiotica meer. 'Het roer ging helemaal om voor kwalitatief hoogstaande melk', vertelt Sjoerd Miedema.

Weidevogelboer

De Friese ondernemer was al weidevogelboer. Door zijn aanpak groeide het aantal grutto's, tureluurs en kieviten op extensieve weilanden in Aldeboarn boven verwachting. Ook watersnippen werden gesignaleerd. Bioloog en onderzoeker Theunis Piersma ontdekte een grutto in de rui op de landerijen van Miedema Natuurlijk. Piersma noemde dit 'een unicum' in het huidige Friese landschap, omdat de grutto voor de rui doorgaans al is vertrokken.

'In Aldeboarn hebben we veel minder last van predatie in tegenstelling tot onze huiskavel van 110 hectare. Daar heeft de vos vorig jaar behoorlijk huisgehouden', vertelt de biologische melkveehouder.

Animo groeit

De beleving over weidevogels staat in de beleving van Miedema niet los van het feit dat hij nu biologisch ondernemer is. 'De prijs voor biologische melk is beter dan gangbaar. De animo groeit. Op de wachtlijst van FrieslandCampina staan vijftig boeren. Pas als de afzet groter wordt, verdwijnt die wachtrij.'

Maar de ontwikkeling van biologische landbouw is een onomkeerbaar proces volgens de Friese boer. 'Als de voortekenen niet bedriegen, is dat ook de lijn die voor de GLB-subsidies gevolgd gaat worden', is zijn overtuiging. 'Het nieuwe Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) richt zich op de uitbreiding van de biodiversiteit. De vergroeningseis zoals die er nu ligt, is verleden tijd.'

Gecertificeerd

Per 1 juli is het melkveebedrijf helemaal gecertificeerd biologisch, anderhalf jaar nadat de biologische bedrijfsvoering een feit werd. 'De koeien krijgen in dit concept een soort driegangenmenu van gras, biokuil en grasbrok. De kunstmest en andere middelen zijn helemaal afgebouwd. De ruwe mest volstaat', vertelt de ondernemer.

Biodiversiteit in het land is een passie geworden voor Miedema. 'Ik maai niet eerder dan dat de jonge vogels het nest uitvliegen. Slechts een paar stroken tussendoor, maar dat is het. Dat helpt al enorm.' De koeien grazen bijna onafgebroken in het weiland. 'Ze moeten er echt voor werken om de voeding binnen te krijgen, maar je bent verzekerd van goede melk met bovendien omega 3-vetzuren. Dat is wetenschappelijk aangetoond.'

Districtsraad

De stap naar biologische melkveehouderij was dus via de weg van de geleidelijkheid. Miedema had een gangbaar bedrijf, toen hij in de districtsraad van FrieslandCampina kwam, in een periode dat er nog niet veel werd gekeken naar mogelijkheden voor biologische zuivel.

'Het kwartje viel ook bij mij niet meteen. Bij FrieslandCampina werd tijdens mijn bestuursperiode van tien jaar niet gekeken naar een bijzondere melkstroom met meer oog voor biodiversiteit, zoals het Boerengilde dat nu in de markt zet. Op het moment dat ik blaarkopmelk van weidevogelvriendelijke boeren in de markt probeerde te zetten, werd mij geadviseerd om biologisch te gaan boeren. Dat wilde ik het liefst doen bij FrieslandCampina.'

Minder krachtvoer

Begin 2014 begon het bewuste proces naar omschakeling. 'Met het gebruik van minder krachtvoer en bijvoorbeeld meer biokuil. Waar we ons vooral mee bezighouden, is het optimaliseren van de processen. In Aldeboarn is er sprake van extensief gebruik van de weide. Daar loopt bijvoorbeeld het jongvee.' Zijn koeien produceren nu 5.000 kilo melk per koe per jaar. 'Daar staat tegenover dat ook de kosten voor bemesting dalen.'

Miedema is als biologisch melkveehouder warm voorstander van een eerlijke productie. 'Op ongezonde producten zit in Noorwegen belasting. Indirect wordt daarmee het ecologisch evenwicht hersteld.' De bewoordingen 'groen asfalt' of 'groene woestijn' lijken gechargeerd, maar het is volgens Miedema soms wel armoedig gesteld met de biodiversiteit in de weilanden. 'Dat is een gevolg van eenzijdige beplanting, veel kunstmest en gebrek aan ecologisch evenwicht.'