Varkensboer focust op terugdringing uitval

Op 21-jarige leeftijd ging Van de Nieuwelaar niet eerst in maatschap met zijn ouders, maar nam hij hun varkensbedrijf in Haaren in één keer over. 'Op het moment waarop ons paps 66 werd. Dat was in 1985. Het bedrijf had 120 zeugen.'

Tijdens zijn MAS-studie introduceerde Van de Nieuwelaar zeugenkaarten op het bedrijf. Dat had toen F1 NL-zeugen x York en ook al de focus op zoveel mogelijk biggen per zeug. 'Wij zaten op 16,5 big per zeug per jaar, maar waren niet tevreden. Onze voorlichter zei echter: je zit al een halve big boven het gemiddelde, wat wil je nog meer?'

Computer

De jonge ondernemer kocht in 1986 een Laser-computer en voerde alle beschikbare bedrijfsgegevens in. Aan de hand daarvan veranderde hij langzaamaan de bedrijfsvoering. 'Hierdoor had ik minder missers en steeg het aantal biggen per zeug verder. Rond 1987 zat ik al op zo'n 20 biggen per zeug per jaar. Ook de kruising werd aangepast in Fins Landvarken x NL zeug x York.'

In de jaren negentig ging het aantal biggen per zeug per jaar naar zo'n 23 stuks. 'Daar hebben we jarenlang op gezeten. Wij kwamen niet hoger, maar onze studieclubgenoten ook niet.'

Gesloten bedrijf

Na de verhuizing naar de huidige locatie in Roosendaal in 1989 maakte Van de Nieuwelaar er een gesloten bedrijf van. 'Ik wilde minder afhankelijk worden en een eindproduct maken in plaats van een halffabricaat.' Wellicht heeft dit ook nog bijgedragen aan een hogere productie, naast de betere genetica en bevruchtingsresultaten. Sinds 2008 zit de varkenshouder op zo'n 30 biggen per zeug per jaar. Op dit moment zit hij zelfs op 32 à 33 gespeende biggen per zeug per jaar. De uitval bedraagt 8 à 10 procent.

De ondernemer werkt bewust met een speciaal biestmanagement om de uitval zo laag mogelijk te houden. 'De focus ligt op het terugdringen van de uitval. Vandaar dat ik naast het biestmanagement sinds 2010 met wisseltomen werk.'

Rustig begin

Van de Nieuwelaar is met de inzet van wisseltomen in zijn eenweeksysteem rustig begonnen. Eerst één zeug en geleidelijk meer zeugen. 'Ik wilde eerst kijken of het ging lukken. 'Achteraf verstandig, want ik maakte nogal wat beginnersfouten, zoals het gebruik van te jonge zeugen of ik legde er te veel biggen bij.' Gaandeweg ging het steeds beter.

De varkenshouder gebruikt nu tussen de 15 en 20 wisselzeugen, waardoor hij per week 145 à 260 biggen extra op kan vangen. 'Een big moet de eerste zes uur voldoende biest binnenkrijgen, wil hij goed opstarten. Daar zorgen wij voor.' Hij kijkt daarbij niet of het een grote of kleine big is. 'Ik voel aan de buik hoeveel biest een big opheeft. Als hij genoeg heeft gehad, leg ik hem zes uur apart, zodat de biggen die nog niets hebben gehad, voldoende bij de zeug kunnen drinken. Deze methode werkt goed.'

Gelijkmatige wisseltoom

Verder let Van de Nieuwelaar er bij het selecteren op dat hij een goede gelijkmatige wisseltoom maakt. 'Liefst met zoveel mogelijk biggen uit een oorspronkelijke toom, zodat je zo min mogelijk rangordegevechten krijgt.'

Dat de nieuwe aanpak werkt, blijkt wel uit de dierdagdosering (DDD). Bij de vleesvarkens ligt deze gemiddeld op 0,01 DDD en bij de zeugen op zo'n 2,5 DDD. 'Ook medewerkers worden erbij betrokken om dit laag te houden. We verlangen van hen dat ze bij het halfjaarlijks managementoverleg zitten.'

Keten Duurzaam Varkensvlees

Om goede technische resultaten te behalen werken Van de Nieuwelaar en zijn vrouw Marian nauw samen met allerlei partijen. Ook gebruiken zij tools, zoals ResPig. Hiervoor wordt twee keer per jaar bloed afgetapt bij dieren van alle leeftijden om de ziektestatus van het koppel te analyseren. De familie levert aan Keten Duurzaam Varkensvlees (KDV). Dat betekent één ster van het Beter Leven-keurmerk van de Dierenbescherming.

'Ieder half jaar is er een gezamenlijk overleg van mengvoervoorlichter, eigen dierenarts en de begeleidend dierenarts van de Gezondheidsdienst voor Dieren (GD). Aanleiding was de KDV-insteek om antibioticareductie te bewerkstelligen.'

Nadelen

Het werken met wisseltomen heeft ook nadelen, stelt de Roosendaalse varkenshouder. 'Gemiddeld kost het werken met wisseltomen bij 10 tot 15 wisselzeugen zo'n acht uur per week meer arbeid. Daar staat tegenover dat je flink op je kostprijs bespaart, doordat je geen dure melk hoeft te kopen. Dat scheelt zo'n 350 euro per week.'

Er zijn volgens Van de Nieuwelaar nog wel andere methodes om grote aantallen biggen op te vangen, maar meestal komt dit neer op investeringen in dure hokken.