Paarden rusten in agrarische natuur

Het paardenbedrijf van Peter en Petra van der Kruis ligt aan de rand van de bossen, net buiten Heeze. Even verderop in Leende ligt het paardenrusthuis van de ouders van Peter. Daar werken ze nauw mee samen. Naar buiten toe gelden de twee bedrijven als één. Intern zijn ze gesplitst.

Peters ouders startten in 2000 met een klein paardenrusthuis, op hun bedrijf met vleesvarkens, meststieren en akkerbouw. In die tijd kwam hij van de HAS in Den Bosch en trad gelijk toe tot de vof. Zijn vader legde zich steeds meer toe op de paardenhouderij; die tak groeide voorspoedig.

Geen mais

In 2007 kocht de vof de locatie in Heeze. De vraag lag voor hoe de nieuwe locatie het beste geëxploiteerd kon worden. Mais was geen optie, want dat bracht toen te weinig op.

De familie zocht naar het beste verdienmodel voor de nieuwe locatie. Daarbij gold een aantal randvoorwaarden. Het grootste deel van het land ligt in een waterwingebied en heeft daardoor beperkingen voor bemesting en het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Het idee was om op de locatie zoogkoeien en paarden te gaan houden. Die houden beide van een schrale grasmat.

Biologische landbouw

Een ander gegeven was dat rond en in de weilanden veel landschapselementen zijn. Die bieden schuilmogelijkheden voor de paarden, maar ze moeten wel goed onderhouden worden. Bovendien groeide bij Van der Kruis de interesse in biologische landbouw. De keus viel daarom op biologische landbouw met zoogkoeien en akkerbouw en met een extensief beheer van de grond en een grote tak agrarisch natuurbeheer.

Het natuurbeheer omvatte diverse beheerpakketten, vooral voor de graslanden en de houtwallen. 'Alles paste perfect bij elkaar. De lagere opbrengst werd deels vergoed door subsidies.' Het aantal zoogkoeien groeide naar 160 dieren, 80 zoogkoeien en 80 stuks jongvee.

Paardenrusthuis

Van der Kruis leerde in die tijd zijn vrouw kennen, die zelf al een dressuurstal had. In 2008 begonnen ze samen een pensionstal op de nieuwe locatie. In 2010 startten ze met het paardenrusthuis. De paarden namen de 'begrazingstaken' over van het geslonken aantal zoogkoeien. De ondernemer heeft nu nog 20 zoogkoeien. Het aantal paarden groeide naar 140.

Het beheer van het land bleef wel hetzelfde. 'Zoogkoeien en paarden hebben dezelfde grond nodig, niet met hoogwaardig Engels raaigras, maar met schraal kruidenrijk grasland, waarvan goed hooi is te winnen. Het land levert mooi ruwvoer op voor paarden.'

Serieuze tak

De ondernemer heeft nog wel enkele rijkere weiden voor paarden die wat extra's nodig hebben. Hij heeft nu 150 hectare grasland, deels in eigendom, deels pacht. Voor 80 hectare is een beheerpakket afgesloten. 'Agrarisch natuurbeheer is een serieuze tak voor ons bedrijf', zegt hij.

De meeste percelen liggen bij het bedrijf; een aantal ligt in de bossen, niet ver van het bedrijf. Tijdens een ritje door de bossen laat de paardenhouder enkele percelen zien. De auto hobbelt en glijdt over de natte bospaden met diepe kuilen die vol staan met water. Op de omzoomde weilanden lopen groepen paarden.

Groeien

Van der Kruis heeft het land samen met zijn vader, die nu een rusthuis heeft voor 170 paarden en een pensionstal. De ondernemer denkt nog wel iets te kunnen groeien als gespecialiseerd rusthuis. 'Het is bij ons hoofdtak. Alles is daarop gericht. Bij veel anderen is het een neventak.'

Het grootste deel de klanten komt uit de Randstad. Die kiezen vooral voor de weidegang en de regelmatige controle van de paarden. Bovendien kunnen de eigenaren komen als ze willen, zonder afspraak. Sommigen komen elke week, anderen een paar keer per jaar. Paarden kunnen op verschillende manieren hun oude dag slijten in het rusthuis: individuele stalling, groepsstalling of varianten daarvan.

Toekomst

Van der Kruis is druk bezig met de plannen voor agrarisch natuurbeheer voor de komende jaren. 'We kijken goed wat hier op mijn percelen haalbaar is en wat niet. Sommige percelen heb ik nodig voor begrazing, andere minder hard.' Dat hij doorgaat met agrarisch natuurbeheer staat vast. 'Al onze gronden zijn omringd door natuur. We zoeken naar synergie. De natuur versterkt ons paardenrusthuis en andersom. Onze klanten hebben veel op met natuur. Daarom komen ze hier.'