Loont melkproductiebeperking voor boer?

Europa biedt 14 cent per kilo compensatie voor melk die drie maanden lang minder geproduceerd wordt in vergelijking met dezelfde periode van een jaar eerder. De aanmeldingsperiode voor het vierde kwartaal van 2016 eindigt op 19 september om 12 uur, zo staat in het conceptvoorstel van de EU. De ambtenaren van de 28 EU-lidstaten moeten hier op 25 augustus nog over stemmen, dus er kan nog iets wijzigen.

Vaste kosten hoger

Of 14 cent per kilo voldoende is, verschilt per boer. Voor de meesten zullen de vaste kosten (kosten die doorlopen ook al produceer je niets, zoals pacht, huur, rente, aflossing, vreemde arbeid), hoger zijn dan 14 cent. Dit komt voor een deel door de hoge financieringslasten. Als je arbeid alternatief kan aanwenden of bijvoorbeeld dieren kunt verleasen, dan zijn er alternatieve opbrengsten.

Opstartkosten

Maar aan de andere kant: na het kwartaal zou je weer moeten opstarten, waar ook kosten mee gemoeid zijn. Voor de meeste boeren in Noordwest-Europa zal 14 cent te weinig zijn, tenzij ze toch al van plan waren helemaal te stoppen.

Elders in Europa is 14 cent mogelijk wel dekkend. Dat zal kunnen gelden in de Baltische staten, Slowakije en Tsjechië. In die landen kan arbeid waarschijnlijk flexibeler worden ingezet. In sommige gebieden, zoals Oost-Duitsland, Polen en Noord-Frankrijk is de switch te maken naar akkerbouw.

Verder houdt de Brusselse regeling waarschijnlijk geen rekening met vet- en eiwitgehalten. In Nederland liggen die gehalten gemiddeld (veel) hoger dan elders in Europa.

Controle

Ook blijven er vragen over de controle. De maandelijkse melkgeldafrekeningen moeten gaan gelden als bewijs voor geleverde volumes. Maar wordt er straks bij iedere boer die zich meldt voor deze regeling gecontroleerd of er ook melk op een andere wijze is weggegaan?

Markt

De marktsituatie is belangrijk. De Europese zuivelmarkt trekt aan in reactie op de productiedaling die nu al plaatsvindt. In Engeland is de spotprijs voor melk 28 pence per liter (34 eurocent), 10 pence boven wat de fabrieken nu betalen. Dit komt omdat de melkproductie eind juni ruim 9 procent lager lag dan een jaar geleden.

Ook in Duitsland lopen de prijzen op, onder meer voor kaas. Er is nu weer meer ruimte om kaas te produceren, en daarom gaat er nu ook minder magere melkpoeder richting EU-interventie.

Minder melken

In Oost-Azië valt het marktherstel nog tegen, hetgeen blijkt uit de stagnatie van de noteringen op de tweewekelijkse GlobalDairyTrade. Maar Nieuw-Zeeland en Australië hebben het afgelopen jaar minder gemolken. Alleen in de VS is er nog duidelijk sprake van groei: +1,5 procent in juni.

In een aantrekkende markt moet je je afvragen of dat het juiste moment is om minder te produceren. Als Duitsland, Oostenrijk, Frankrijk, Ierland en Finland met eigen geld het EU-pakket willen aanvullen en zo een hogere compensatie bieden dan 14 cent aan boeren om het rustig aan te doen, is dat in het voordeel van sterk exporterende EU-lidstaten als Nederland.

Vraag is dan alleen of melkveehouders die mee willen doen aan de regeling tijdelijk of blijvend minder gaan produceren. In het eerste geval heeft de EU-regeling straks alleen maar geholpen om de zuivelmarkt nog volatieler te maken.

Klaas Johan Osinga
LTO-specialist Europa