'Als iedere boer een paar stapjes zet…'

Datema is melkveehouder in Groningen en voorzitter van BoerenNatuur.nl, de landelijke koepel van de collectieven voor agrarisch natuurbeheer. Alle agrarische natuurverenigingen zijn daarbij aangesloten. Datema sprak op de zuidelijke ANV-dag, in de akkerbouwschuur van de familie Heyboer in 's Gravenpolder, die al tientallen jaren actief is met agrarisch natuurbeheer.

In totaal doen ruim 6.000 boeren aan agrarisch natuurbeheer, op 65.000 hectare. BoerenNatuur.nl streeft naar een groei tot 100.000 hectare. Datema gaf aan dat BoerenNatuur.nl net zo serieus genomen zal worden als de grote natuurbeheerders. 'Waar zij aan tafel zitten, willen wij ook aan tafel zitten.'

De koepel heeft twee opdrachten. De eerste is om het agrarisch natuurbeheer goed te laten verlopen. De tweede is om boeren stapjes te bewegen om rekening te houden met de omgeving. Agrarisch natuurbeheer is daar een middel voor.

De tijd van alleen maximale productie is eindig, gaf Datema aan. Met de focus op veilig en voldoende voedsel zijn de prijzen alleen maar lager geworden. Het is de kunst om met het huidige productieniveau meer rekening te gaan houden met milieu, natuur en de omgeving.

Omslag in denken

Volgens Datema is daarvoor een omslag in het denken nodig, niet alleen bij boeren, maar ook bij andere marktpartijen in de keten én bij overheden. 'Een boer kan dat niet alleen. Het is een is verantwoordelijkheid voor iedereen.' Hij noemde onder meer de stimulansen voor weidegang van FrieslandCampina en Veldleeuwerik voor de akkerbouw als goede voorbeelden. Volgens de voorzitter zijn er grote slagen te maken als agrarisch onderwijs, onderzoek en adviseurs zich daar meer op richten.

Voorzitter Jack Verhulst van de ZLTO-klankbordgroep Natuur en Landschap stelde ook dat agrarisch natuurbeheer niet alleen een verantwoordelijkheid is van boeren. Hij benadrukte dat het niet alleen een hobby moet zijn, maar dat er een goed verdienmodel aan ten grondslag moet liggen. 'Het kan niet zo zijn dat die boeren alleen waardering van de maatschappij krijgen. Ze moeten er ook beter van worden.'

De provincie Zeeland wil daar wel aan bijdragen, vertelde de Zeeuwse gedeputeerde Carla Schönknecht. Een van de redenen daarvoor is dat de provincie meer toeristen wil trekken naar het fraaie agrarische achterland. Nu rijden die vooral daar doorheen naar de kust.

De gedeputeerde maande de agrarische natuurbeheerders dat er wel meer natuurresultaat geboekt moet worden. 'Het gaat nog steeds niet goed met de natuur op het platteland. We moeten de achteruitgang stoppen, vooral van de patrijs en veldleeuwerik. Dat zijn onze Zeeuwse boegbeelden. Het gaat niet alleen om de weidevogels.'

Niet alleen ernstig

Agrarisch natuurbeheer is niet alleen een ernstige bezigheid, maakte Alex Wieland van Landschapsbeheer Zeeland duidelijk. In Zeeland vindt monitoring van de resultaten onder andere plaats met 'telcafés'. Dan staat standaard het Patrijske bier op tafel. Dat is gemaakt van Zeeuwse witte tarwe, die gegroeid is op percelen met bloeiende akkerranden.