Het drama dat nooit meer mag gebeuren

Met tien geitenhouderijen in de Oisterwijkse praktijk heeft dierenarts Stef van Roessel samen met zijn collega de afgelopen maanden weer vele duizenden vaccinaties van melkgeiten achter de rug. 'Veehouders wachten niet meer tot de uiterste datum van 31 juli', vertelt hij.

Vaccinaties tegen Q-koorts zitten goed tussen de oren, zeker in deze Midden-Brabantse regio waar twee bedrijven een besmetting hebben gehad. 'Met een heleboel inspanningen van een heleboel mensen hebben we in Nederland de uitbraak teruggedrongen', constateert Van Roessel. 'Ruimen, vaccineren en een hele hoop hygiënemaatregelen hebben effect gehad.'

Rouwrandje

Alle professionele geitenhouderijen in Nederland blijken Q-koortsvrij. Het is een mijlpaal met een rouwrandje. Een paar dagen eerder bracht Q-support naar buiten dat Q-koorts minimaal 74 mensenlevens heeft geëist. De patiëntenbelangenorganisatie blijft hameren op maatregelen tegen én aandacht voor Q-koorts.

De noodzaak van vaccineren staat voor de dierenarts buiten kijf. 'Natuurlijk is het voor mij en voor de geitenhouders weleens vervelend om de dieren te vaccineren. Je weet dat ze zich daarna niet lekker voelen, zeker de wat oudere dieren. Maar dit drama mag nooit meer gebeuren. Wij zijn er streng op dat alle hygiënemaatregelen en alle vaccinaties worden uitgevoerd.'

'Mensen mogen niet ziek worden van geiten', zegt ook LTO-bestuurder Jeannette van de Ven. 'In die zin is het cijfer hoeveel mensen ziek worden veel belangrijker dan hoeveel bedrijven een Q-koortsbesmetting hebben.'

Begrip

Met terugwerkende kracht kan geitenhouder Van de Ven begrip opbrengen voor alle maatregelen die zijn genomen. 'Nu de crisis voorbij is, zouden we wel graag scherper kijken welke maatregelen echt realistisch en effectief zijn in de strijd tegen Q-koorts. Uiteindelijk vragen we als maatschappij een hoop geld en energie van ondernemers die ze niet in andere problemen kunnen steken zoals diergezondheid en milieumaatregelen.'

Van de Ven noemt onder andere de mest verplicht dertig dagen op het bedrijf houden. Of de tankmelkmonitoring die in het voorjaar iedere twee weken op elk bedrijf met geiten plaatsvindt. 'Bij driekwart is nooit Q-koorts aangetroffen. Moeten we die ondernemers dan zo streng blijven controleren, of kunnen we de aandacht verleggen?'

Tijd niet rijp

De dierenarts vindt de tijd voor versoepeling van maatregelen nog niet rijp. 'Daarvoor is gewoon geen maatschappelijk draagvlak. Natuurlijk kan ik ook mijn vraagtekens zetten bij al die controles. Maar we moeten eerst met zijn allen het beeld wegnemen dat dieren zoveel mensen ziek kunnen maken.'

Van Roessel ziet wel oplossingen die de kans op ziektes aanzienlijk terugbrengen, zoals duurmelken. De geit hoeft dan niet ieder jaar af te lammeren en dat is juist de periode waarbij de kans op besmettingen het grootst is. Ook ziet hij vanuit zijn vakkennis niet de strikte noodzaak om oudere geiten te vaccineren. 'Maar hoe ga je dat vervolgens allemaal controleren en bijhouden?'

Een maatregel die volgens de veearts in de praktijk goed lijkt te werken, is dat geitenhouders vooral doorfokken met hun eigen dieren en alleen in het uiterste geval lammeren van andere bedrijven halen. 'Vóór de Q-koortsepidemie waren lammeren van verschillende bedrijven gemeengoed.'

Van de Ven ziet versoepeling als een weg vol beren. 'Dat roept de reactie op dat we als ondernemers de volksgezondheid in de waagschaal leggen. Maar in bevolkingsonderzoeken voor bijvoorbeeld borst- of baarmoederhalskanker krijgen mensen in de risicogroepen extra controles, terwijl mensen buiten die risicogroep wel overlijden. Dat is een maatschappelijke afweging die we maken, omdat het onbeheersbaar is om iedereen altijd te controleren.'