'Hoe zwaarder hoe beter geldt niet'

Vergeleken met andere sectoren, zoals pluimvee en varkens, is de Nederlandse schapensector totaal niet uniform. De variëteit aan rassen is enorm, net als de manier waarop de dieren gehouden worden.

De één weidt zijn dieren buiten, de ander mest ze binnen af. De één houdt vijf dieren voor de hobby om het ras in stand te houden, de ander richt zich met 300 moederdieren op het produceren van kwalitatief goed lamsvlees.

Toch belandt die diversiteit uiteindelijk allemaal bij de slachter, die graag kwaliteit ziet. Verhoog Schapenhandel uit Zoetermeer is ingespeeld op die diversiteit. 'We willen de dieren optimaal tot waarde brengen', vertelt de handelaar. 'Sommige schapenhouders leveren misschien niet het ideale gewicht, maar draaien economisch wel goed, omdat ze hun lammeren op een sobere en goedkopere manier weten te houden.'

Vraag anders

In de stal bepaalt de handelaar naar welke afnemers de dieren gaan. 'Overal is de vraag weer anders. Zo willen de Franse slachterijen graag luxe dieren, terwijl de Duitsers liever zwaardere lammeren willen. Wij verkopen op maat. Dat is voor ons de uitdaging.'

Zijn zoon Lex vult aan: 'Ik zie het als een sjoelbak. We krijgen verschillende rassen en kwaliteiten aangeleverd en het is voor ons zaak om ze in het juiste hokje te krijgen.'

Het bedrijf verhandelt elke week zo'n 800 tot 1.600 dieren, geleverd door grote schapenbedrijven zelf of door tussenhandelaren. 'Gemiddeld is de kwaliteit goed, maar wel divers', zegt Lex. 'Dat komt omdat dé schapenboer in Nederland niet bestaat. Het is logisch dat een hobbyhouder minder focus heeft op afzet dan een professionele schapenhouder.'

Knoeierij

Dat zorgt voor een grote diversiteit in kwaliteit. Hoewel Verhoog zijn bedrijf daarop ingericht heeft, is er ook een hoop kritiek te horen vanuit het veld. Zo vindt slachter Jan Eikelenboom van de gelijknamige slachterij uit het Limburgse Lith dat er een hoop 'knoeierij' tussen zit. Zijn bedrijf slacht zo'n 1.000 schapen in de week.

'In het algemeen zouden boeren meer aandacht moeten besteden aan hoe ze hun dieren afzetten', zegt de slachter. 'De vleeskwaliteit vind ik regelmatig ondermaats. Vervetting neemt de laatste jaren toe. Een snellere groei door meer te voeren klinkt rendabel, maar de kans op vervetting neemt toe bij een te hoge daggroei. Dat is niet wat we willen.'

Goed voeren betekent verantwoord voeren, stelt Eikelenboom. 'Zorg dat de VEM-gehaltes kloppen. Laat je ruwvoer dus analyseren, alleen dan weet je wat je voert.'

Onbeperkt krachtvoer is niet het juiste, stellen ook Verhoog uit Zoetermeer. 'Voer heeft een grote invloed op de kwaliteit. Het draait om het juiste voer op het juiste moment en een juiste hoeveelheid.'

Planning

De schapenhouder die zijn dieren kwalitatief goed wil afzetten, is nu al bezig met de dekking van volgend jaar. 'Het begint al bij de planning', gaat Verhoog verder. 'Welke dekram ga je gebruiken? Op welke leeftijd en welk gewicht wil je je lammeren afzetten? Weid je ze buiten of mest je ze binnen af? Het zijn allemaal overwegingen die de schapenhouder moet meenemen in zijn bedrijfsplan, die vervolgens de kwaliteit en dus de prijs beïnvloeden.'

Zijn zoon raadt schapenhouders aan meer te wegen. 'Het gebeurt te weinig. Op het oog het juiste gewicht schatten blijft lastig. Hoe zwaarder hoe beter geldt niet. Het optimale gewicht ligt voor ons tussen de 18 en 22 kilo geslacht. De kilo's boven die 22 worden maar moeilijk betaald.'

Behalve een weegschaal is de rol van de tussenhandelaar ook van belang. 'Goed, betrouwbaar advies van een tussenhandelaar kan veel opleveren', stelt Lex Verhoog. Zo geven de Verhoogs, net zoals Eikelenboom, altijd feedback op de afgeleverde dieren. 'Op die manier kan de schapenhouder zich verbeteren.'

'Het kwalitatief goed slachtrijp maken van lammeren blijft de moeite', zegt Eikelenboom. 'Goed lamsvlees heeft wel zes tot zeven keer de waarde van varkensvlees. Een beetje meer energie mag de schapenhouder er dus wel insteken. Dat levert hem uiteindelijk meer op.'