'Agrariërs moeten verder kijken dan alleen hun eigen clubje'

De familie Uitentuis in Middenbeemster geniet vooral bekendheid door de Messeklever. Een bijna vergeten streekkaas, die Jan Uitentuis nieuw leven heeft ingeblazen en nu als enige kaasmaker fabriceert.

Hij maakt nu twee maal per week zo'n 70 tot 100 kilo Messeklever. Samen met zijn dochter Rona, die zo het vak onder de knie krijgt. Zij en haar broer Jan junior willen het bedrijf langzamerhand overnemen. Daarnaast is Rona buiten het bedrijf actief.

Vorig jaar deed ze een gooi naar een zetel in de Provinciale Staten van Noord-Holland om het moderne gezicht van de sector in de politiek te vertegenwoordigen. Ze stond op een niet verkiesbare zestiende plaats. Toch wist ze vooral veel boerenkiezers achter zich te scharen. Uiteindelijk kwam ze slechts 37 stemmen op de benodigde 4.360 stemmen tekort.

Dat was heel zuur. Ben je er inmiddels overheen?

'Ja, ik heb me herpakt en probeer nog altijd iets voor de sector te doen, vooral ook voor de mensen die op me hebben gestemd. Ik ga zeker niet onzichtbaar thuis zitten.

'Daarom ben ik onder meer in het HAJK gestapt. Veel mensen zeiden vlak na verkiezingen: hier ga je profijt van hebben. Dat zie ik nu ook in. Ik krijg her en der makkelijker toegang en er gaan deuren voor mij open.

'Ook houd ik contact met de Statenfractie. En ik ben tweede opvolger. Ik kan niet zeggen dat het gebeurt, maar dat ik alsnog in de Staten kom, is vrij waarschijnlijk gezien het verleden. Ik hoop het wel, want dan kan ik zelf ervaren of het voldoening geeft.'

Je twijfelt over een politieke carrière?

'Ik merk dat ik vanuit andere bestuursfuncties ook veel kan bereiken. Je ziet dat maatschappelijke partijen steeds meer invloed hebben en zaken voor elkaar krijgen. Maar als ik in de Staten tegen te hoge muren oploop, houdt het op. Het moet me wel energie geven.'

Wat drijft je om boerin te worden?

'Dat is een bewuste keuze. Ik wil graag het familiebedrijf voortzetten, samen met mijn broer. We hebben een multifunctionele melkveehouderij, die zich goed leent voor meerdere partners. En ik vind het heerlijk om praktisch bezig te zijn in plaats van de hele dag achter het bureau te zitten. Ik zoek de combinatie, door ook buiten het bedrijf actief te zijn.'

Je hebt politicologie gestudeerd. Waarom?

'Mijn ouders zijn altijd maatschappelijk actief geweest. Politicologie gaat over maatschappelijke en actuele zaken, dat trekt mij. Ook is het een goede basis. Maar zonder de studie had ik die bestuursfuncties ook opgepakt.'

Je scriptie ging over de verandering van het Noord-Hollands landschap. Leg uit?

'Mijn credo is: behoud het landschap door te ontwikkelen. Als wij op paard en wagen en op klompen het landschap moeten onderhouden, wordt het een rommeltje.

'Nederland is tenslotte één grote cultuurtuin. Het platteland is dan ook geen museum. Dus zorg ervoor dat dat op een goede, moderne wijze wordt onderhouden.

'De Beemster is de afgelopen 400 jaar juist ontwikkeld tot een mooi landschap. Moet je dan het slot op die ontwikkeling zetten? Dan is er geen jongere die zegt: ik word boer.'

Waarom wil je de Staten in?

'Al gemeenteraadslid in de Beemster merkte ik dat je weinig in de melk te brokkelen had als het om ruimtelijke ordening en agrarische zaken ging. Ik wil daarom dichter bij het vuur zitten, dus bij de provincie die erover gaat. De mensen die daar werken, komen helaas grotendeels uit de stad. Als plattelandsbewoner voel ik me dan ook vaak niet serieus genomen.

'Waar het mij vooral om gaat, is dat er voldoende agrarisch geluid in de politiek is. De groep goed ingevoerde politici wordt kleiner en de maatschappij kritischer. Daar hebben wij als sector wel mee te maken.'

En daar wil je iets aan doen?

'Als je jezelf overlevert aan de besluitvorming en de opinie van de maatschappij, loop je achter de feiten aan en word je geconfronteerd met wetgeving die ridicuul is of niet past bij je bedrijfsvoering.

'Daarom zeg ik: laat je zoveel mogelijk zien en vertel wat je doet en waarom je het doet. Mijn ervaring is dat je als je een goed en eerlijk verhaal vertelt, ook de credits krijgt.'

Kan de sector dat beter oppakken?

'Zeker, boeren en tuinders moeten zich niet alleen verenigen in keihard LTO-lid zijn. Kijk verder dan alleen je eigen clubje. Stap in een gemeenteraad, sluit je aan bij businessclubs en andere verenigingen. Zorg dat je zichtbaar bent in de samenleving.

'Of organiseer open dagen, ga actief op Twitter en Facebook. Ook dat is belangenbehartiging. Boeren en tuinders zijn tenslotte ook burgers en onderdeel van de samenleving.'

Hoe zie je de toekomst?

'Ik ben altijd positief. Als je maar onderneemt, dan komen er wel nieuwe kansen. Natuurlijk zijn nieuwe regels als fosfaatrechten vervelend. Zeker omdat anderen over je beslissen. Maar daar is weinig aan te veranderen. Ik laat me dan ook niet uit het veld slaan door dat gezeik. Liever doe ik wat.

'We melken nu 50 koeien, maar gaan nieuw bouwen en uitbreiden. Sinds mijn broer en ik in het bedrijf zitten heeft mijn vader nog meer energie gekregen. Mooi om te zien.'

Krijg je ook de ruimte?

'O ja, maar ik ben ook niet op mijn mondje gevallen. Dat zijn mijn ouders ook niet, we zijn erg aan elkaar gewaagd. Dus af en toe knettert het. Ik ben ook kritisch opgevoed. En die opleiding heeft dat nog eens versterkt.

'Dit is wel een punt van zorg. Je ziet nog dominante vaders, zelfs met rollator, de dienst uitmaken en de jonge boer die er zijn bedrijf niet van kan maken. Daarom roep ik ook dat het niet verkeerd is buiten het bedrijf dingen te doen. Je wordt er mondiger van.

'Als HAJK houden we daarom workshops over de zachte kant op het bedrijf. Dit aspect is vaak nog onderbelicht.'