'Akkerland moet weerbaarder'

'Het is elke keer weer genieten als er een akkervogel opduikt vlak bij de trekker. Een patrijs hield mij jaren geleden staande tijdens het zaaien van een akkerrand. Ik zag een handvol kuikens wegkruipen. Het vrouwtje lokte mij weg van deze plek met haar 'manke' vleugel.'

Aan de keukentafel raakt akkerbouwer en vogelliefhebber Peter Harry Mulder uit Muntendam niet uitgepraat over het beschermen van akkervogels op de grens van het Oldambt en de Veenkoloniën. Vorig jaar was het toppunt: toen telde hij vier paar patrijzen met jongen, maar ook bedreigde soorten als grauwe kiekendief, kneu, veldleeuwerik en roodpootvalk ziet hij zo nu en dan in zijn akkerland.

Passie voor vogels

Passie voor vogels heeft Mulder al bijna zijn hele leven. Op elfjarige leeftijd werd hij lid van de Nederlandse Jeugdbond voor Natuurstudie. 'Zondags gingen we op de fiets naar Drenthe om vogels te leren herkennen. Dat heeft spelenderwijs mijn enthousiasme aangewakkerd.'

De Groninger nam deel aan het eind jaren negentig van de vorige eeuw opgezette landelijke patrijzenproject van de wildbeheereenheden. 'Deze vogel is in veertig jaar tijd met 95 procent afgenomen', vertelt hij.

Grauwe kiekendief

Acht jaar geleden was Mulder weer helemaal 'bij de les', toen hij een grauwe kiekendief zag boven zijn land. 'Wat een geweldige vogel. Ik heb mijn verrekijker opnieuw afgestoft', glimlacht hij.

Vanaf dat moment ging de verrekijker altijd mee op de trekker. Sinds enige tijd neemt Mulder ook een camera mee. Een jaar lang zette hij foto's en filmpjes op Facebook en vertelde hij over de activiteiten op zijn bedrijf.

Veel reacties

'Dat kostte mij veel moeite; schrijven is geen hobby van me. Maar ik vond dat ik het moest delen dat het ook bij gangbare boeren die kunstmest strooien en gangbare gewasbeschermingsmiddelen gebruiken, geen dooie boel is op de akkers. Ik heb enorm veel positieve reacties gekregen.'

Voorzichtig vult zijn vrouw Eline Ringelberg aan: 'Je was ineens geen roepende in de woestijn meer, geen bizarre eenling. Je werd gehoord, ook door je boerencollega's.'

Geen factuur

Mulder knikt instemmend. 'Collega's gaven hun volledige medewerking aan planten van struweel op ongebruikte dammen en onder hoogspanningsmasten. Daarnaast hebben ze geholpen bij de aanleg van dammen, ondanks dat natuurbeheer niet hun hobby is. Ik zei: 'Stuur maar een factuur.' Maar niet iedereen heeft een rekening gestuurd. Dat is veelzeggend.'

De akkerbouwer wil experimenteren met de aanleg van akker- en bloemenranden, het planten van struweel, het beheren van bermen, het creëren van overhoekjes en ruige randjes en het toepassen van niet-kerende grondbewerking in de hoop dat andere boeren ook aan deze vormen van agrarisch natuurbeheer gaan doen. Tot nu toe zijn de meeste boeren echter terughoudend.

Meer produceren

Mulder snapt dat. 'Door het huidige markt- en prijsbeleid moeten boeren steeds meer produceren. Ze worden in een hoekje geduwd. Dat de boeren de schuld krijgen dat ze door de intensieve landbouw de natuur kapotmaken, is veel te gemakkelijk. Politiek moet er iets veranderen, omdat het zo de verkeerde kant opgaat met de biodiversiteit als boeren het maximale van hun land moeten halen. De gewenste vergroening kan ze wel op haar buik schrijven.'

Maar, is de boodschap van de akkerbouwer, met relatief kleine en eenvoudige maatregelen als struweelaanplant en beheren van ruige randjes valt al vooruitgang te boeken. En het is niet alleen goed voor de natuur, het levert akkerbouwers bedrijfsmatig ook iets op.

Verbetering

'Met minimaal 5 procent natuurlijke begroeiing kan het bekritiseerde insecticidegebruik op een groot areaal worden verminderd en neemt het gevaar van insecticideresistentie af. Het is een gigantische verbetering ten opzichte van nietsdoen.'

Dat is voor Mulder ook een van de redenen dat hij zich nu helemaal stort op terugkeer van de grauwe klauwier op overhoekjes Bouwte en Rimbe die ontstonden na de ruilverkaveling in de jaren negentig. Het overhoekje Bouwte, achter zijn akkerbouwbedrijf, ziet er nu nog wat kaal uit met enkele meidoorns. Maar deze week wordt er gras gezaaid.

Meidoorns

'Kijk', wijst hij naar een bramenstruik. 'Hier broedde in de jaren tachtig een grauwe klauwier. De vogels zijn op zoek naar beschutting. De meidoorns op het overhoekje bieden de dieren dat. Het zou fantastisch zijn als deze zangvogel hier weer terugkomt.'