‘Verhoging productiviteit spaart natuur en biodiversiteit’

U voorspelt een ‘explosie van de vraag naar voedsel’. Waar komt dat door?

‘Tussen nu en 2050 komen er twee tot drie miljard mensen bij. Bovendien komen er drie miljard middeninkomens bij. Door die combinatie verdubbelt de vraag naar hoogwaardige eiwitten, zoals groente, zuivel en vlees.’

Wie gaat dat voedsel produceren?

‘De vraag groeit vooral in Zuidoost-Azië, met landen als India en China. Daar wonen nu al meer mensen dan in de rest van de wereld. Daar vindt ook wel groei van de voedselproductie plaats, maar die landen kunnen zelf de groeiende vraag niet bijbenen.
‘Nog vele decennia zal er vraag naar voedsel zijn uit China en India. Als de stijging van de wereldvoedselproductie zou stagneren, zal er een vluchtelingenstroom op gang komen waarbij de huidige vluchtelingstroom in het niet valt. Daar ligt een enorme uitdaging en kans voor Nederland.’

Maar de economische groei van China is toch inmiddels flink getemperd?

‘Dat is slechts een rimpeling in een opgaande lijn. Als je zo tegen onze economie aankijkt, zou Nederland op een haar na dood zijn.
‘China heeft nog 6 tot 7 procent economische groei per jaar. Het is een enorme vraagmarkt. Er is daar zo veel potentie. Bovendien ken ik geen land dat zo veel drive en ambitie heeft. Misschien is dat wel de belangrijkste factor.’

Is er in Nederland nog wel ruimte voor groei?

‘Het kan over de hele linie nog veel beter. In 2050 kan de Nederlandse land- en tuinbouw ruim twee keer zo veel voedsel produceren als nu, met een kleinere footprint.’

Hoe?

‘Ten eerste door toepassing van genomics; dat is kennis van welke genen wat doen. Ik bedoel geen geknutsel met genen, maar meer kennis over hun werking. Daarmee is bijvoorbeeld een veel snellere selectie mogelijk van rassen en lijnen en zijn dieren en gewassen veel optimaler te verzorgen. Dat heeft een heel grote potentie.
‘Ten tweede door precisielandbouw. We staan nog maar aan het begin van die ontwikkeling. Ten derde is er veel te winnen met een slimmere logistiek, opslag en verwerking van producten.’

Heeft een boer of tuinder wel baat bij een hogere productiviteit?

‘Dat is voor hem of haar economisch het meest aantrekkelijk. Veel prijzen van landbouwproducten zijn gezakt naar een derde van de prijs van 1960, gecorrigeerd voor inflatie.
‘Tegelijk zijn de prijzen van arbeid drie keer zo hoog als toen en van grond vier keer zo hoog. Daarbij kon de land- en tuinbouw alleen overleven dankzij een hogere productiviteit.
‘Hogere prijzen zijn mogelijk voor niches en vaak moeilijk te realiseren en verbreding is vaak de laatste fase van een bedrijf. Maar productieverhoging per hectare of per dier biedt grote kansen. De toekomst is aan de meest productieve boeren en tuinders.’

Maar dat zorgt voor een grote milieubelasting, denken veel mensen.

‘Dat is juist het meest duurzaam. Want het zorgt voor een lager gebruik van grond, grondstoffen en water per kilo product. Met een kuub water kun je 3 kilo tomaten produceren in de open grond en 43 kilo in een geavanceerde kas.
'Melk van een koe die 10.000 liter geeft, kost bijvoorbeeld 30 procent minder energie dan bij twee koeien die ieder 5.000 liter produceren. Bovendien gaan we naar een mestloze veehouderij.’

Een mestloze veehouderij?

‘Ja, dat kan over tien of vijftien jaar. We moeten mest verwerken en alles gebruiken: energie, schoon water, eiwitten voor veevoer… Maar dan moet je als sector en als onderzoekers daar wel de schouders onder zetten en investeren in technologie. Daaraan werken is beter dan het gesoebat over een kilo meer of minder fosfaat.’

Waarom gebeurt dat nog niet?

‘Dat gebeurt nu wel een beetje, hier en daar. Het nadeel is dat er initiatieven failliet zijn gegaan. Het komt ook omdat het zich economisch nog niet terugbetaalt. Maar daar moeten we nu vol op inzetten. De sector is nu te afhankelijk van de politiek.’

Maar de politiek heeft toch een grote invloed, bijvoorbeeld door het erkennen van mineralenconcentraat als kunstmestvervanger?

‘Dat klopt, maar dan blijf je door regelgeving ouderwets. Ik geloof in technologie.’

U gaf de land- en tuinbouw bij de ledenvergadering van CZAV in Goes een flinke pluim.

‘Daar is alle reden toe. De agrarische sector is een stevige pijler onder de Nederlandse economie. Die levert 10 procent van het bruto nationaal product, 10 procent van de werkgelegenheid, 25 procent van de exportwaarde en meer dan 50 procent van het Nederlandse exportoverschot.’

Productiviteitsverhoging is dus de remedie?

‘Ja, 1 procent hogere productiviteit in de EU voedt ruim tien miljoen mensen per jaar en het voorkomt 220 miljoen ton uitstoot van CO2. Dat komt overeen met de totale uitstoot van Frankrijk.
‘Bovendien zorgt het voor het behoud van biodiversiteit gelijk aan de flora en fauna van 600.000 hectare regenwoud.’