Bedrijf kan groeien met plussenbeleid

'Maatschappelijk draagvlak is onlosmakelijk verbonden aan modern ondernemerschap.' De Gelderse gedeputeerde Jan Jacob van Dijk legde tijdens een Statencommissievergadering begin deze maand uit waarom provincie Gelderland via ruimtelijk beleid wil sturen op meer draagvlak voor bedrijven in de intensieve veehouderijsector.
'Burgers zijn betrokken bij hun leefomgeving en zijn kritisch over ontwikkelingen op het platteland. Dit vraagt van ondernemers dat ze de dialoog aangaan met hun omgeving', stelt Van Dijk.
Het uiteindelijke doel van provincie Gelderland met het zogenoemde Gelders Plussensysteem is een concurrerende veehouderij die goed is voor dier en omgeving, die bijdraagt aan een vitaal en leefbaar platteland en die steunt op een breed maatschappelijk draagvlak.
Met het systeem wil Gelderland ondernemers in de intensieve veehouderij stimuleren om stappen te zetten die verder gaan dan de wet vraagt. De beloning is meer ontwikkelingsruimte voor het bedrijf.
Momenteel hebben kalver-, pluimvee- en varkenshouders in Gelderland te maken met een maximale bouwblokoppervlakte van 1 of 1,5 hectare. Bij bedrijven in een verwevingsgebied is het 1 hectare, en bij bedrijven in een landbouwontwikkelingsgebied 1,5.

Scoren

Het plussenbeleid moet het mogelijk maken om deze bouwblokoppervlaktes te overschrijden. Een ondernemer kan plussen scoren op vier duurzaamheidsthema’s: ruimtelijke kwaliteit, milieu, volksgezondheid en dierenwelzijn. Hij kan een groter bouwblok krijgen als hij in overleg met zijn omgeving op minstens drie van de vier thema’s een plus realiseert. Deze plus komt altijd bovenop wat wettelijk verplicht is.
Dit kan bijvoorbeeld betekenen dat een pluimveehouder die een nieuwe stal wil bouwen, om tafel gaat met zijn buren. Als tijdens die gesprekken blijkt dat de omwonenden vrezen voor stankoverlast, zou hij kunnen concluderen dat het zinvol is om de nieuwe stal uit te rusten met een luchtwasser, ook al is hij daartoe niet wettelijk verplicht.
LTO Noord staat positief tegenover het Gelders Plussensysteem. 'Dit nieuwe beleid biedt niet-grondgebonden veehouders extra ruimte voor bedrijfsontwikkeling. Dat is nodig, want steeds meer ondernemers in die sector lopen de komende jaren tegen de grenzen van de maximale bouwblokoppervlakte aan', zegt Tjerk Elzinga, adviseur van LTO Noord.

Betaalbaarheid

Een belangrijke voorwaarde voor LTO om in te stemmen met het plussenbeleid is de betaalbaarheid van de extra investeringen die een ondernemer moet doen. 'Voor ondernemers moeten de plus-investeringen economisch haalbaar zijn.'
In een visie op het voorstel van de provincie voor het plussenbeleid heeft LTO Noord geschreven dat de ‘plus-investeringen’ maximaal 8 procent van het bedrag waarover een veehouder leges betaalt, mogen bedragen. 'Dat wil niet zeggen dat 8 procent de norm moet worden. Minder mag ook, als dat blijkt uit het overleg dat de ondernemer met de omgeving heeft gehad', benadrukt Elzinga.
Nog een zwaarwegend punt is dat plus-investeringen ook daadwerkelijk gebaseerd zijn op wensen vanuit de omgeving van het bedrijf. 'Dus niet afkomstig van een actiegroep of individuen die overal tegen zijn.' Uiteindelijk is het de gemeente die de plussen bepaalt. De gemeente moet immers de omgevingsvergunning verstrekken.
Als het aan LTO Noord ligt, zorgt de provincie ervoor dat het Gelders Plussensysteem aansluit bij de Maatlat Duurzame Veehouderij (MDV). Dan komen er fiscale mogelijkheden in beeld die het makkelijker maken om de meerkosten van de extra investeringen deels terug te verdienen.
Strikt vasthouden aan de vier genoemde thema’s is volgens LTO niet handig. 'We zouden graag willen dat de provincie wat breder kijkt, en ook investeringen buiten die vier thema’s meerekent. Dat maakt ondernemers flexibeler om in te spelen op omgevingswensen. Denk bijvoorbeeld aan het meewerken aan het realiseren van natuur of landschap, het aanleggen van een voetpad of het aanplanten van extra erfbeplanting.'
Het duurt nog wel even voordat het plussenbeleid in Gelderland van kracht zal zijn. Waarschijnlijk zal de provincie het nieuwe beleid niet voor eind 2016 in de provinciale omgevingsverordening verankeren. De volgende stap is dat gemeentes het beleid vertalen in hun bestemmingsplannen. Voordat die er zijn, is het al gauw 2018, 2019.
Toch gaan veehouders in een aantal gebieden al snel wat merken van de nieuwe wind die in Gelderland waait. Twee regio’s, regio Achterhoek en regio FoodValley, gaan proefdraaien met het plussenbeleid.
'In ons project Menukaart gaan we met een aantal ondernemers aftasten hoe je kunt werken met het plussenbeleid', zegt René Hilhorst, projectleider bij regio FoodValley. 'Zo willen we ruimte bieden aan een ondernemer die zijn bedrijf wil uitbreiden buiten het bouwvlak van zijn kavel, mits hij de dialoog aangaat met de buurt en een percentage van zijn ontwikkelkosten besteedt aan een tegenprestatie.'
De Menukaart heeft meer thema’s dan het provinciale plussenbeleid. 'Denk aan maatregelen op het gebied van architectuur, verfraaiing van het erf, maatregelen op het gebied van duurzaamheid, waterberging of dierenwelzijn', aldus Hilhorst.