Bij bietenrassen valt meer te kiezen

'De afgelopen jaren hebben we in de veredeling qua financiële opbrengst zo'n twee punten vooruitgang geboekt ten opzichte van het beste ras van het jaar ervoor. Nu is dat misschien maar één punt of zelfs geen verbetering in financiële zin', zegt Marcel Arts van KWS.
De sector is de laatste jaren wat verwend met grote stappen vooruit in rasverbetering, aldus Arts. 'Dit jaar zijn de stappen minder groot. Het is net als bij kinderen. Na jarenlang een zak vol snoep moeten we het nu met een lolly doen.'
De markt voor bietenzaden in Nederland is grofweg in drie segmenten te verdelen: rassen met resistentie tegen rhizomanie, rhizoctonia, en bietencysteaaltjes. In alle segmenten zijn dit jaar nieuwe rassen te zien. 'Ze zijn vaak niet beter dan de beste in het segment, maar zorgen wel voor een extra keuzemogelijkheden', zegt Arts.
Het gebruik van rhizoctoniaresistente rassen is de laatste jaren sterk toegenomen tot 26 procent van het totale suikerbietenareaal. Voorheen was het resistentieniveau van alle beschikbare rassen in dit segment nagenoeg gelijk. Met het nieuwe ras Curtis van Strube komt daar voor 2016 verandering in.
Bart van der Weijden van Strube: 'Met 2,7 heeft Curtis het gunstigste cijfer voor rhizoctonia-aantasting van alle rassen op de lijst voor 2016. Daar zijn we trots op. Ik kan me voorstellen dat andere zaadbedrijven jaloers zijn op een ras als Curtis.'
Telers die een zware infectie van rhizoctonia verwachten, kunnen volgens Van der Weijden het beste voor Curtis kiezen. 'Bij intensieve bouwplannen met bijvoorbeeld veel mais of vollegrondsgroente biedt Curtis maximale oogstzekerheid.' Naar verwachting is er voldoende zaaizaad beschikbaar.

Cysteaaltjes

Het segment van aaltjesresistente rassen was vorig jaar goed voor bijna 38 procent van het totale marktaandeel. Het afgelopen jaar scoorde het ras BTS 990 in dit segment het beste met een financiële opbrengst van 110.
'Er komt in dit segment dit jaar niets bij dat beter is dan BTS 990. Dit ras blijft financieel gezien de nummer 1 bij de rassen met resistentie tegen bietencysteaaltjes', meent Bram Maarsingh van Betaseed.
Het beperkt beschikbare zaaizaad van BTS 990 was vorig jaar snel uitverkocht. 'Nu is er voldoende zaaizaad en is BTS 990 aangeboden voor de vroegbestelling. Het ras verkoopt goed. Het zou kunnen dat het in de hoofdbestelling uitverkocht raakt.'
Dit jaar komt KWS met het ras Leonella KWS met aaltjesresistentie, SESVanderHave met Tonga en Betaseed met BTS 505. Het laatste ras heeft aanvullend rhizomanieresistentie.
Bij de rassen met rhizomanieresistentie zijn er twee nieuwkomers: BTS 750 en Vulcania KWS. BTS 750 heeft een hoge financiële opbrengst. Vulcania KWS scoort qua vroegheid van grondbedekking beter dan BTS750.
De rhizomanieresistente rassen waren het afgelopen jaar goed voor 33 procent van het marktaandeel. Dit percentage neemt af. Tegelijk groeit het segment van aaltjesresistente rassen.
'Bietenrassen met aaltjesresistentie gaven in het verleden op gronden zonder aaltjes een 15 procent lagere opbrengst. Sinds vorig jaar zitten ze op hetzelfde niveau als rhizomanieresistente rassen', zegt Arts. 'Je kunt dus nooit een grote fout maken met aaltjesresistente rassen. Het zaaizaad is echter wel iets duurder. Als je als teler zeker weet dat je geen bietencysteaaltjes hebt, is een 'normaal' rhizomanie-ras een betere keuze.'

Vroeg bestellen

De relatief kleine genetische vooruitgang qua financiële opbrengst maakte het vroeg bestellen van bietenzaad dit jaar aantrekkelijk. Wachten op nieuwe rassen is minder zinvol. Maarsingh adviseerde telers daarom vroeg in het jaar al om BTS 990 te bestellen.
Uit cijfers van Suiker Unie blijkt dat een derde van het bietenzaad vroeg is besteld. Dat is ongeveer gelijk aan andere jaren. Telers hebben vooral gekozen voor Isabella KWS, Florena KWS en BTS 990.
Isabella KWS is al jaren een betrouwbaar ras voor percelen met kans op rhizoctonia. Florena KWS is bietencystenaaltjesresistent en is aanvullend rhizomanieresistent. BTS 990 maakte de verwachtingen het afgelopen jaar waar.
Voor Noud van Swaaij van het IRS is de keuze niet verrassend. 'Als een ras goed bevalt, zijn er altijd telers die het weer opnieuw bestellen. Dat kan als je niet wilt wachten op de nieuwe rassen, zeker als je denkt dat de genetische vooruitgang niet zo groot zal zijn.'
Van Swaaij wijst erop dat de verwachtingen en uitspraken van deskundigen uit de suikerbietensector het afgelopen jaar zijn gemaakt op basis van tweejarig onderzoek. Dat is niet geheel zonder risico. 'In het derde jaar van onderzoek kan het met rassen mee- of tegenvallen.'
Van Swaaij gaat ervan uit dat kwekers ook de komende jaren met nieuwe rassen op de markt komen. 'Vooral op het gebied van extra resistentie voor nieuwe varianten rhizomanie is nog winst te halen. Financiële opbrengst blijft belangrijk. Gemiddeld over de jaren is de winst 1,5 procent.'

Tripleras

De vertegenwoordigers van de zaadfirma's stellen allemaal vast dat de markt om bietenrassen vraagt met steeds meer resistenties. 'Die zijn echter niet in te bouwen zonder negatieve effecten', aldus Marcel Arts van KWS. Als voorbeeld noemt hij de drievoudig resistente rassen. 'Die rassen geven geen topopbrengsten en meer schieters.' Een tripleras kan een uitkomst zijn voor percelen met rhizoctonia en aaltjes. 'De rassen zijn nog niet geschikt voor het brede publiek', zegt Arts.