Honger naar meer kennis over kruiden

Stichting Natural Livestock Farming promoot internationale samenwerking tussen boeren, dierenartsen en wetenschappers in Nederland, India, Oeganda en Ethiopië. Onderdeel van de stichting is een uitwisseling van kennis over de toepassing van kruiden in de melkveehouderij.
Begin deze maand was er een symposium in Zwolle en bezochten de internationale deelnemers melkveebedrijven in Overijssel waar kruiden worden gebruikt. De inspiratie hiervoor deden deze boeren op hun beurt weer op tijdens bezoeken aan India in 2014 en dit jaar.
Na het eerste bezoek is onder leiding van het Veterinair Kenniscentrum Oost-Nederland (VKON) vorig jaar een proef gedaan met het gebruik van kruiden bij de behandeling van koeien met een hoog celgetal. Hieruit bleek dat een kruidenmengsel van Aloë vera, geelwortelpoeder en calciumhydroxide veelbelovend leek, maar dat de praktische toepassing arbeidsintensief en lastig is, zeker bij grote veestapels.
De interesse is echter gewekt en daarmee neemt ook het aantal vragen aan veeartsen over het gebruik van kruiden in de diergeneeskunde toe. Reden om vanuit stichting Natural Livestock Farming nu in samenwerking met de Werkgroep Dier en Kruid van de Nederlandse Vereniging voor Fytotherapie (NVF) een nascholingscursus voor dierenartsen op te zetten, vertelt projectleider Katrien van ’t Hooft.
‘Je ziet dat steeds meer melkveehouders kruiden gebruiken. Het aanbod van middelen is groot en het is nodig om het gebruik in goede banen te leiden. Daarom is het ook voor dierenartsen belangrijk dat ze goede kennis kunnen opbouwen.’
De cursus wordt onder anderen opgezet door Maria Groot van Rikilt Wageningen UR die veel kennis over kruidengeneeskunde in de veehouderij heeft en deze heeft gebundeld in ‘stalboekjes’ (zie kader).
Kruiden zijn zowel preventief als curatief te gebruiken, maar moeten zeker niet worden gezien als het middel tegen alle kwalen, waarschuwen deskundigen. Van ‘t Hooft: ‘Wil je echt tot een structurele oplossing komen, dan moet je verschillende strategieën inzetten en het systeem als geheel optimaliseren. Daarbij komt de nadruk te liggen op levensduur en robuustheid van de koeien in plaats van maximale melkproductie.’
Het gebruik van kruiden is effectief, maar ook zeker niet zonder gevaren, stelt veterinair natuurgeneeskundige Monique van Riel. ‘Een koe is gevoeliger voor kruiden dan andere herkauwers en heeft al voldoende aan een minimale hoeveelheid gedroogde kruiden.’

Praktijknetwerk

Van Riel was betrokken bij het praktijknetwerk ‘Vooruit met het kruid’ van Verantwoorde Veehouderij dat dit jaar afliep. Zij begeleidt nog een aantal melkveehouders die kruiden voeren. Dat kan als kruidenrijk grasland, maar ook als gedroogd kruid door het ruwvoer.
‘Vooral bij veranderende omstandigheden, zoals de wisseling van de seizoenen en het begin van de stalperiode, kunnen koeien wat extra weerstand gebruiken. Dat kan door ze individueel kruiden te voeren aan het voerhek, maar als koppel kan ook.’
Ook Van Riel ervaart dat er een gebrek aan kennis heerst en dat hier argwaan door ontstaat. Daarom kiest ze voor persoonlijke begeleiding en cursussen. ‘Een handjevol kruiden voeren is bijna te gewoon om waar te zijn, maar ik zie dat de boeren die het wel doen, er veel lol in hebben.’
Die ervaringen zijn belangrijk, stelt Edith Finke van DLV Rundvee Advies, ook betrokken bij ‘Vooruit met het kruid’. ‘Er zijn zo veel factoren die invloed hebben op de gezondheid en weerstand van het dier, dat het moeilijk is de heilzame werking van kruiden aan te tonen’ zegt ze.
‘Daarom is gericht onderzoek nodig, maar ook de ervaringen van de boer zijn belangrijk. Hoe krijg je bijvoorbeeld een optimaal kruidenmengsel in je land en zorg je ervoor dat de koeien die kruiden ook opnemen? Boeren zoeken naar de beste oplossing wat betreft het gebruik van kruiden, maar er zijn nog veel blanco bladzijdes.’