Duidelijk signaal afgeven aan Brussel

Tijdens de ZLTO-bijeenkomsten maandag in Den Bosch en dinsdag in Bergen op Zoom werd al snel duidelijk dat boeren en tuinders geen drang voelen om de barricades op te gaan. Ze willen vooral geen overlast veroorzaken voor burgers. Maar ze willen wel een duidelijk signaal afgeven aan Den Haag en Brussel.

Gedeeld sentiment

Er heerst een gedeeld sentiment dat de agrarische sector er steeds minder toe doet, terwijl andere sectoren die in moeilijkheden verkeren wel kunnen rekenen op steun van de overheid.
Wat we zien is dat de kosten van onder meer voedselveiligheid en verduurzaming eenzijdig worden afgewenteld op de primaire sector, aldus het standpunt van ZLTO. De belangenorganisatie stelt daarom het verbeteren en verder versterken van het ondernemerschap centraal en niet de lijn van alleen maar schaalvergroting.
Een melkveehouder in de zaal haakt daarop in: 'We moeten niet te lang treuren over het schrappen van bijvoorbeeld productschappen. Als sector kunnen we best zelf instrumenten bedenken om ons vooruit te helpen. Daarvoor zouden we meer moeten samenwerken en een positie moeten innemen. We moeten diversifiëren, verdiepen en dan pas groeien. Er zit een grens aan onze productie.'
Niet iedereen is het daarover eens. Een collega-melkveehouder heeft er moeite mee dat de politiek het vrije ondernemerschap promoot, maar de sector aan steeds meer regels bindt. 'De politiek wil de grip op de voedselproductie gewoon niet verliezen.'
'Wat is er mis met onze geïndustrialiseerde voedselproductie?', vraagt ZLTO-voorzitter Hans Huijbers zich af. 'Het kwaliteitsniveau van onze producten is zeer hoog. Ze zijn het meest gewild binnen de EU. Maar de publieke opinie wil het niet. Die beïnvloedt de politiek.'
'Misschien moeten we iets minder hoog van de toren blazen', stelt Huijbers voor. 'Juist wanneer je roept hoe goed je het doet als sector, gaat de steun aan je voorbij.'

Flankerende maatregelen

De aanwezigen in de zaal beamen dat. 'Kijk naar de Franse en Belgische boeren. Zij hebben hun stem laten horen en kunnen rekenen op geldelijke steun. Dat ondermijnt onze concurrentiepositie. En wat te denken van de subsidies aan de Oost-Europese landen. Hoe kunnen wij daar tegenop concurreren? Wordt de steun wel eerlijk verdeeld?'
Het blijkt moeilijk om tot oplossingen te komen. Denken in problemen is makkelijker. Toch corrigeren de aanwezigen elkaar keer op keer. 'We moeten andere verdienmodellen bedenken en nieuwe partnerships aangaan. Denken buiten onze bestaande netwerken. Het is toch gek dat we eerlijke handel wel kunnen regelen op 20.000 kilometer afstand en dicht bij huis niet.'
Volgens Huijbers hebben individuele agrariërs een hoge gunfactor, maar de sector in zijn geheel niet. 'We kunnen ons beter profileren als verzorger van dier en plant. Daarvoor moeten we in alle openheid vertellen wat we doen en de hinder die we veroorzaken bespreekbaar maken. Dan word je gezien als mens.'
Een discussie is goed, maar een duidelijk signaal is beter. Aan het einde van de bijeenkomsten is duidelijk met welke bagage de ZLTO-afvaardiging naar Brussel afreist. De overheid wordt gevraagd om lastenverlichting, het aanboren van nieuwe afzetmarkten en het eerder uitbetalen van toeslagrechten.
Daarnaast eist de sector een gelijk speelveld in Europa en meer ruimte om zich te organiseren. Bij zeer lage prijzen moet de steun die Brussel biedt, benut kunnen worden. Bovendien moeten de superheffingen ten goede komen aan de sector en niet verdwijnen in de pot voor de algemene middelen.
Er mag dan onder de ZLTO-leden weinig actiebereidheid zijn, er wordt wel veel verwacht van de Brusselse politiek. De sector wil de problematiek agenderen. 'Anders stralen we uit dat de Nederlandse boer het zo slecht nog niet heeft.'