Borstbeen blijft problemen geven in volières

Pieter StokkermansDe toen gevonden borstbeenproblemen werden volgens onderzoeker Peter Groot Koerkamp van Wageningen UR Livestock Research onder meer toegeschreven aan de hoogteverschillen binnen de stal.
‘Wel weet ik dat het aantal afwijkingen toen hoger lag dan verwacht. Vaak komt het doordat de dieren bij het fladderen met het borstbeen tegen iets hards aan komen, zoals ijzer. Na dit onderzoek is het systeem welzijnsvriendelijker gemaakt, waarbij ook de hoogteverschillen zijn verkleind. Zo lagen vroeger de etages op gelijke hoogte van elkaar, nu zijn ze trapsgewijs aangelegd’, vertelt hij.
Toch moet er meer gebeuren, zo blijkt uit recent Belgisch onderzoek van het Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek (ILVO). Hier werd bij 47 volièrebedrijven telkens vijftig dieren tegen het eind van de legperiode bekeken en bevoeld op eventuele breuken en vergroeiingen. De studie toont dat gemiddeld 66 procent van de hennen tegen het einde van de productieronde één of meerdere breuken heeft opgelopen.
Onderzoeker Thea van Niekerk van Wageningen UR Livestock Research herkent dit. ‘Je ziet ernstige vervormingen door breuken. Het is niet bekend wanneer die breuken ontstaan. Het lijkt erop alsof dit zowel aan het begin als ook later in de legperiode gebeurt.’
De onderzoekers denken vooral dat dit komt door ongelukken. ‘Bijvoorbeeld doordat dieren afstanden niet goed inschatten’, zegt Van Niekerk. ‘Zo blijkt uit Engels onderzoek dat dieren bij minder licht vaker een sprong verkeerd timen. Of de dieren schrikken, van een straaljager of iemand in de stal, waarop ze massaal in een hoek fladderen. Dit soort onrust kan leiden tot botbreuken. Voor jonge kippen is de stal nieuw, waardoor de kans op dit soort ongelukjes groter is.’
Van Niekerk weet dat ook in andere stalsystemen, zoals de verrijkte kooien en de scharrelstallen, meer borstbeenproblemen voorkomen dan in de batterijhuisvesting. ‘We geven de dieren de vrijheid, maar krijgen dit daarvoor terug’, schetst ze. Uit Engels onderzoek van 2004 blijkt dat 58 procent van de legkippen in een stal voor scharrelkippen borstbeenbreuken opliep, terwijl onderzoek van het ILVO bij verrijkte kooien aantoonde dat daar 62 procent van de dieren kampte met borstbeenbreuken.

Variatie

Op het gebied van borstbeenbreuken was er in het Belgische onderzoek veel variatie, onder meer door een verschil in volièresystemen. Zo varieerde het percentage aan breuken sterk: tussen de 36 en 92 procent.
In België komt nu een vervolgonderzoek, dat verschillende rassen legkippen met elkaar vergelijkt wat betreft de kans op een borstbeenbreuk. Daarbij gaat de aandacht naar het gedrag van twee rassen, een bruin en een wit ras. Mogelijk is er via fokkerij of opfok iets aan dit probleem te doen.
Verder komt er een vervolgonderzoek naar de aanpassing van de huisvesting zelf. Zo wordt gekeken naar het effect van de aanwezigheid van loopladders tussen de volière-etages, waardoor de kippen niet meer hoeven te vliegen om de verschillende voorzieningen te bereiken. Volgens Belgische onderzoekers zijn aanwijzingen dat de borst- en vleugelspieren door die loopladders worden versterkt. Hierdoor wordt de kans op breuken kleiner. Van Niekerk betwijfelt dit overigens, omdat de kippen dan minder vliegen.
Groot Koerkamp juicht dit soort onderzoeken toe. ‘Een beschadiging van het borstbeen is erg pijnlijk voor deze dieren. Daarom mogen we dit soort problemen absoluut niet bagatelliseren.’