Schmallenberg: vraag en antwoord boeren

Is het hoogtepunt van het Schmallenberg-virus al geweest?
Nog niet. Het aantal meldingen zal zich waarschijnlijk uitbreiden. Niet alleen in Nederland, maar ook in de omringende landen, zoals Duitsland, België en naar Frankrijk. Het aantal lammeren per bedrijf dat is besmet, neemt mogelijk af, het aantal bedrijven waar het virus wordt vastgesteld niet.

Staat vast hoe de infectie zich verspreidt?
Nog steeds niet. Op basis van de overeenkomsten met het Akabane-virus gaat men er van uit dat het virus door insecten wordt overgebracht. Het is het niet 100% zeker dat alleen de knut verantwoordelijk is voor de besmetting. Momenteel worden knutten onderzocht om daar uitsluitsel over te geven.

Kunnen teken ook een oorzaak zijn?
Dat zou kunnen. Er wordt breed gekeken naar alle stekende insecten bij herkauwers.

Moeten boeren extra hygiëne toepassen op hun bedrijf om zelf niet ziek te worden?
Schmallenberg is waarschijnlijk niet overdraagbaar, maar dit staat niet 100% vast. Boeren moeten de gewone hygiëne-maatregelen in acht nemen. Wel wordt geadviseerd zwangere vrouwen niet te laten helpen bij geboorten van dieren.

Waarom hebben alleen herkauwers Schmallenberg?
In Nederland zijn nog geen besmettingen waargenomen bij niet-herkauwers. Infectie bij andere diersoorten kan niet worden uitgesloten. Bij het overeenkomstige Akabane-virus zijn infecties van andere diersoorten beschreven, overigens zonder duidelijke ziekteverschijnselen.

Hebben geweide dieren meer kans op een besmetting?
Bedrijven met weidegang meldden in de zomer vaker koeien met diarree, maar ook koeien op stal vertoonden die verschijnselen. Opstallen in de zomer is vermoedelijk geen garantie voor het niet optreden van infecties.

Hebben bedrijven die blauwtong-besmetting hadden, het Schmallenberg-virus méér dan blauwtongvrije bedrijven?
Er is nog geen duidelijke analyse gemaakt, maar er zijn schapenbedrijven waar blauwtong heerste die ook zijn getroffen door Schmallenberg.

Hoe kun je een besmetting voorkomen?
Helemaal voorkomen doe je het niet, maar je kunt de kans wel verkleinen. Bijvoorbeeld door insecten te weren. Dieren die in een stal staan, worden minder gestoken door insecten. Goede ventilatie in een stal is in dit geval wel belangrijk.

Wanneer is er een vaccin beschikbaar?
Dit kan nog wel 2 jaar duren. GD is nu bezig met het ontwikkelen van een test om afweerstoffen aan te tonen. Een vaccin is echter nog ver weg. Als die is ontwikkeld, moet het nog getest worden op veiligheid en effectiviteit.

Waarom wordt het Akabane-vaccin niet gebruikt?
Vaccins zijn virus-specifiek. Het Akabane-virus lijkt wel op Schmallenberg, maar is niet identiek. Daarom moet er een heel nieuw vaccin worden ontwikkeld.

Kan een dier meerdere keren worden besmet?
Vermoedelijk is een besmet dier jarenlang immuun voor het virus. Dat geldt als het Schmallenberg-virus zich in dit opzicht zich hetzelfde gedraagt als het Akabane-virus. Het is nog niet bekend, maar naar verwachting is een volgende generatie weer gevoelig voor infectie.

Wat moet je doen bij een moeilijke geboorte?
Een moeilijke geboorte kan een voorbode zijn van een Schmallenberg-lam. Geef het moederdier niet op, maar bied hulp of schakel hulp in van een dierenarts. Die kan zonodig een keizersnede uitvoeren. Hulp bij een moeilijke geboorte is in het belang van het dierenwelzijn. Het kan bijvoorbeeld scheuring van de baarmoeder voorkomen.

Moet je domme lammeren of kalveren aanhouden?
Domme lammeren of kalveren, die bijvoorbeeld niet weten hoe ze bij hun moeder moeten drinken, kun je bijvoeren. Of dit raadzaam is, hangt af of het dier redelijke vooruitzichten heeft om zelfstandig te kunnen leven. Het is aan de veehouder, in overleg met zijn dierenarts, om te bepalen of dit zo is en op basis daarvan het dier wel of niet te euthanaseren.

Wat moet je doen als er een misvormd, maar levend lam of kalf wordt geboren?
Laat het dier niet aan zijn lot over, maar laat het op een humane manier euthanaseren door een dierenarts.

Komt het virus alleen bij bepaalde rassen voor?
Nee. Het virus heeft geen rassenvoorkeur.

Er is een meldplicht. Wat gebeurt er als je je daar niet aan houdt?
Dat is in strijd met de Gezondheids en Welzijnswet voor Dieren. De meldplicht is echter van groot belang. Niet alleen om inzicht te krijgen in het aantal besmette gevallen en de plekken waar het virus wordt vastgesteld, maar ook om kennis te vergaren over de omstandigheden waaronder de infecties zijn opgetreden. Met de kennis en ervaringen van boeren, wordt er steeds meer bekend over het virus.

Waarom zijn niet alle lammeren of kalveren besmet, terwijl de moeder wel besmet is geweest?
Dit heeft waarschijnlijk te maken met het tijdstip waarop de ooi, geit of de koe besmet is geraakt. De kans op hersenafwijkingen bij een lam of kalf is het grootst in het eerste derde deel van de dracht. De kans op misvormingen aan rug, nek en poten is het grootst als de moeder in het tweede derde deel van de dracht wordt besmet. Dieren die in het laatste stadium van de dracht worden besmet, baren veelal normaal uitziende dieren, maar die wel hersenbeschadigingen kunnen hebben (domme lammeren of kalveren)

Zit het virus ook in de sperma van de rammen of stieren?
Dat is vooralsnog niet aangetoond.

Kun je een moederdier, dat een afwijkend lam of kalf heeft gehad, direct weer laten dekken?
Ja, de kans op gezonde lammeren of kalveren is bij een volgende dekking vrij groot.

• Lees meer over dit virus in het www.nieuweoogst.nu/scripts/edoris/edoris.dll?tem=LTO_TEXT_VIEW&doc_id=1584676&h=Schmallenberg-virus Schmallenberg-dossier

• Lees meer hierover deze zaterdag in Nieuwe Oogst