Melkveesector zal in 2025 fosfaatproductie flink moeten beperken

De stikstofuitscheiding in de mest van koeien, varkens, pluimvee en ander vee bleef vorig jaar 8 procent onder het stikstofplafond van 2024 (489,4 miljoen kilo), volgens de cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). In 2025 wordt dat plafond aangescherpt tot 440 miljoen kilo stikstof.

Voor alle sectoren worden de plafonds verlaagd. Daarbij heeft minister Wiersma rekening gehouden met de te verwachten krimp door de Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties (Lbv) en Lbv-plus voor de piekbelasters. Daarbovenop is nog een korting toegepast.

Ditzelfde geldt voor de fosfaatuitscheiding, die mag volgend jaar niet boven de 135 miljoen kilo uitkomen. Terwijl het plafond dit jaar nog op 150,7 miljoen kilo ligt. In totaal komt de fosfaatproductie van al het vee in 2024 met 147,6 miljoen kilo nog wel onder het plafond van dat jaar uit.

De fosfaatproductie van de melkveestapel ligt met 78 miljoen kilo al wel boven het eigen sectorplafond van 73,6 miljoen kilo. Die sector zal in 2025 nog verder moeten dalen om het plafond van 71,8 miljoen kilo te behalen. Dat de melkveehouderij meer fosfaat produceerde, komt onder andere door veranderingen in de samenstelling van het ruwvoer, zoals kuilgras en snijmais. Het fosforgehalte van het gevoerde ruwvoer was in 2024 hoger dan het jaar ervoor.

Voor stikstof was het gehalte van het ruwvoer juist lager dan in 2023. De stikstofuitscheiding van melkkoeien en het bijbehorende jongvee daalde naar 267 miljoen kilo stikstof, een daling van 3 procent ten opzichte van 2023. De stikstofproductie zit daarmee ruim onder het plafond van 286,6 miljoen kilo voor 2024 en bijna op het nieuwe plafond van 267,8 miljoen kilo voor 2025.

Na de afschaffing van het melkquotum in 2015 groeide de melkveestapel, wat leidde tot een toename van de mestproductie. Maatregelen om de omvang van de melkveestapel terug te dringen zorgden weer voor een daling van de mestproductie vanaf 2017. Mede hierdoor is de stikstofuitscheiding van de veestapel sindsdien afgenomen met 63 miljoen kilo en de fosfaatuitscheiding met 21 miljoen kilo.

De daling in de melkveehouderij komt vooral door een afname van het aantal koeien en jongvee, maar ook de stikstofuitscheiding per dier is gedaald ten opzichte van 2017. De uitscheiding van fosfaat per melkkoe is daarentegen iets toegenomen.

Voortdurende daling bij pluimvee en varkens

De uitscheiding van stikstof en fosfaat via de mest van varkens en pluimvee is sinds 2016 gedaald, mede door een daling van het aantal dieren. In 2024 was er in de varkenssector een afname van de uitscheiding met 3 procent en in de pluimveesector met 4 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. Varkens en pluimvee produceerden samen 130 miljoen kilo stikstof en 54 miljoen kilo fosfaat.

Beide sectoren zitten ruim onder de toegestane plafonds voor 2024. Bij varkens was het plafond voor stikstofuitscheiding 91,9 miljoen kilo in 2024 en de productie was 79,1 miljoen kilo stikstof. Voor fosfaat was het plafond 36,7 miljoen kilo en de productie 31,7 miljoen kilo. Pluimvee produceerde vorig jaar 50,4 miljoen kilo stikstof en 21,9 miljoen kilo fosfaat, flink onder de toegestane plafonds van 54,7 en 24,1 miljoen kilo.

Flinke aanscherping plafonds

De fosfaat- en stikstofplafonds worden dit jaar flink aangescherpt voor zowel varkens als pluimvee. Het fosfaatplafond voor varkens daalt naar 27,8 miljoen kilo en dat van stikstof naar 70,3 miljoen kilo. Voor pluimvee is het 48,4 miljoen kilo stikstof en 20,3 miljoen kilo fosfaat. Wiersma heeft hierbij de te verwachten krimp al ingerekend en toch nog een korting toegepast.

Bij het overige vee, zoals vleesrundvee, paarden, pony's, schapen en geiten, daalde de stikstofuitscheiding in 2024 vergeleken met een jaar eerder met 2 miljoen kilo tot 53 miljoen kilo. De fosfaatuitscheiding van overig vee bleef stabiel op 16 miljoen kilo. Deze sectoren bleven daarmee onder de plafonds van 56,4 miljoen kilo voor stikstof en 16 miljoen kilo voor fosfaat. Dit jaar zal die productie moeten krimpen, omdat de plafonds dalen naar 53,5 miljoen kilo stikstof en 15,1 miljoen kilo fosfaat.