Dierziekten en politiek hebben effect op handelsstromen varkensvlees

De Europese varkensproductie is vorig jaar licht gegroeid. In Nederland en Italië was een daling met 6 procent te zien in het eerste halfjaar van 2024 vergeleken met het tweede halfjaar van 2023. In België, Frankrijk en Spanje bleef de varkensstapel stabiel. In Duitsland was er een toename van 1 procent en in Polen van 3 procent.

In de acht belangrijkste varkenslanden kromp de zeugenstapel met gemiddeld 0,6 procent. In het Verenigd Koninkrijk ging het om een daling van 1 procent. In het tweede halfjaar zal de zeugenstapel stabiel zijn gebleven of nog iets zijn gedaald, stellen economen van RaboResearch.

Uitkoopregeling

Door de uitkoopregeling in Nederland daalt de productie in 2025 naar verwachting met 10 tot 15 procent. In heel Europa zijn een licht dalende zeugenstapel en varkensproductie te verwachten, vertelde marktexpert Markus Fiebelkorn van de Danske Svineproducenter tijdens het webinar Pigdays op woensdag 29 januari. 'Al kan die daling door de goede prijzen van 2024 nog wat minder zijn.'

In heel Europa blijft Afrikaanse varkenspest een van de grootste risicofactoren met hotspots in Duitsland en Italië, blijkt uit het rapport van RaboResearch. Fiebelkorn ziet dat de varkensproductie in Polen en bijna alle Oost-Europese landen voortdurend te maken heeft met de gevolgen van Afrikaanse varkenspest. Exporteren naar derde landen kan vanuit deze regio niet en dat zal de groei daar remmen. Of de flinke stijging van het aantal dragende zeugen in Polen resulteert in een hogere productie, is voor de Duitse marktexpert nog een vraag.

Mond-en-klauwzeer

Ook vanuit Duitsland en Italië is er nauwelijks export naar derde landen, omdat ze al te maken hebben met Afrikaanse varkenspest. De uitbraak van mond-en-klauwzeer (MKZ) in de Duitse deelstaat Brandenburg had geen grote gevolgen voor de export naar het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Korea. Beide landen sloten de grenzen voor Duits varkensvlees, maar dat gaat om slechts 4 procent van de totale Duitse export.

Het prijseffect van de MKZ-uitbraak was daarbij wel groot met 20 cent daling in twee weken tijd. De voorspelling van de prijsontwikkeling die Fiebelkorn eerder had gemaakt, kwam niet uit. 'Wel zie je nu al dat de effecten verminderen. Er was geen grote hoeveelheid vlees waarvoor andere markten moesten worden gezocht en de uitbraak lijkt onder controle.'

Italië

De uitbraken van Afrikaanse varkenspest bij wilde zwijnen en gehouden varkens in Italië zitten vooral in Noord-Italië in het concentratiegebied van de varkenshouderij. Dat heeft wel invloed gehad op de export naar derde landen, maar in tussentijd zijn de markten gestabiliseerd.

Een mogelijke uitbraak van Afrikaanse varkenspest in Spanje zal volgens de Deense marktexpert wel grote gevolgen hebben voor de prijzen in Europa, omdat dit Zuid-Europese land veel meer exporteert naar derde landen dan Italië. 'Spanje is een grote exporteur naar China en dat land zal direct de grenzen sluiten. De prijsval in Europa zal bij een uitbraak van Afrikaanse varkenspest in Spanje groter en langduriger zijn. De prijsval zal zeker 20 cent per kilo varkensvlees zijn. Eenzelfde prijsval was er ook, toen Afrikaanse varkenspest voor het eerst Duitsland binnenkwam en de export naar China niet meer mogelijk was.'

China

China is dan wel een grote afnemer van Spanje, maar dit Aziatische land importeert ook varkensvlees uit Brazilië, Canada, Denemarken, Nederland, de Verenigde Staten en andere landen. 'China zal bij een uitbraak van een dierziekte in een van die landen of ongunstige prijzen snel schakelen en meer importeren uit andere landen', stelt Fiebelkorn. China zal daarbij komend jaar door een nieuwe handelsovereenkomst flink meer varkensvlees gaan importeren uit Rusland.

China is en blijft het grootste varkensland in de wereld. De varkensstapel is daar weer zo ongeveer op niveau van voor de grote uitbraken van Afrikaanse varkenspest en de coronapandemie. Daardoor heeft het land weer ruim de helft van alle varkens wereldwijd. De groei zit vooral bij de grote bedrijven die hun productie afstemmen op de binnenlandse vraag.

Verenigde Staten

Het Amerikaanse landbouwministerie verwacht in 2025 een kleine daling van de productie van varkensvlees met 2,3 procent, wat in volume dan wel weer een flinke hoeveelheid is van 55,5 miljoen ton. De economen van RaboResearch verwachten daarentegen een lichte stijging van de productie.

Behalve dierziekten kunnen ook politieke ontwikkelingen invloed hebben op de exportmarkten in de wereld. De antidumpingstrategie van China kan negatief uitpakken voor de export vanuit Europa. Ook de terugkeer van Donald Trump als president van de Verenigde Staten kan effecten hebben, meldt RaboResearch.

Andere afzetmarkten

Dit kan ertoe leiden dat er vanuit Europa minder varkensvlees naar China en de Verenigde Staten kan. Het moet dan andere afzetmarkten vinden. Volgens RaboResearch is het mogelijk dat de varkensvleesconsumptie in Europa licht toeneemt door de verbeterde economische vooruitzichten en de krapte op de rundvleesmarkt. Maar handelsbeperkingen vanuit de Verenigde Staten kunnen de economische groei dempen en daarmee de consumptie beïnvloeden.

In Mexico is de varkensvleesproductie in 2024 flink gestegen met 6,8 procent. Het land is een grote afnemer van Canada en de Verenigde Staten. De gestegen eigen productie zou een rem kunnen zijn op de export naar Mexico en daarmee op de productie in Canada en de Verenigde Staten. Ook de politieke ontwikkelingen in de Verenigde Staten en Canada kunnen een rol gaan spelen.