'45 procent mest vergisten tot groen gas is onrealistisch'

Energieleveranciers zijn vanaf 2026 verplicht om groen gas bij te mengen. De bijmengverplichting loopt jaarlijks op tot circa 20 procent in 2030 van het geleverde gas aan de gebouwde omgeving. Dit betekent dat er dan ongeveer 1,1 miljard kuub groen gas moet worden geproduceerd. Nu ligt de Nederlandse productie op 250 miljoen kuub.

Jetten verwacht dat in 2030 zo'n 45 procent van de beschikbare mest in Nederland wordt vergist voor de productie van groen gas. 'Met het huidige doel van 20 procent in 2030 moet er van 800.000 koeien mest vergist worden, als al het groene gas van koeienmest moet komen. Dit zijn ruim 6.500 boerderijen met 120 melkkoeien. Ondanks dat ook mest uit andere sectoren zal worden vergist, lijkt dit onrealistisch', schrijven Niek Groot Wassink en Joan van den Heuvel van DLV Advies & Resultaat.

Vergunning en financiering

Om mest te vergisten tot groen gas moet de boer investeren in een monomestvergister op het erf. Het biogas uit vergisting dient te worden opgewaardeerd naar groen gas. Een flink volume is nodig om dit rendabel te maken. Daarom ontstaan initiatieven van groepen boeren die gezamenlijk willen opwaarderen, zet Louwes uiteen. Om de installatie en het opwaarderen mogelijk te maken, zijn vergunningen en financiering nodig.

De vergunningsprocedures kosten veel tijd en zijn relatief kostbaar. Zeker wanneer kleinere boeren mest verzamelen en op een centrale plaats willen vergisten. 'Omdat vergisten een relatief nieuwe activiteit is, merken we dat banken kritischer zijn bij het financieren van zowel individuele initiatieven als groepen boeren die gezamenlijk groen gas willen produceren uit mest. Hierdoor lijkt het onrealistisch dat in 2030 op 6.500 boerderijen een monomestvergister draait', meldt DLV Advies & Resultaat.

De wil van boeren om met deze methode bij te dragen aan de reductie van emissies is groot, ervaren de medewerkers van de adviesorganisatie dagelijks. Maar doordat financiering relatief stroef verloopt en vaak ook stalaanpassingen vereist zijn, duurt het doorgaans een paar jaar voordat een bedrijf concreet aan het vergisten is. De verwachting is daarom dat het nog zeker vijf tot tien jaar duurt voordat de sector echt is opgeschaald naar de ambitie van de bijmengverplichting.

Doelstelling niet gehaald

Omdat er te weinig groen gas gaat worden geproduceerd, wordt de klimaatdoelstelling van 0,8 megaton CO2-reductie in 2026 door de bijmengverplichting niet gehaald. Groot Wassink en Van den Heuvel roepen overheden en banken op de handen ineen te slaan om initiatieven van melkveehouders financieel mogelijk te maken en de doorlooptijd te versnellen.

Als mogelijke routes noemt de adviesorganisatie het versnellen van vergunningprocedures, het aanbieden van meer financieringsvormen en het beschikbaar stellen van subsidies. 'Als dit niet lukt en te weinig boeren groen gas produceren uit koeienmest, zal veel minder CO2-reductie plaatsvinden. Ook zorgt minder eigen gas ervoor dat Nederland afhankelijker blijft van gasimport', geeft DLV Advies & Resultaat aan.

Bedrijven die ervoor kiezen de bijmengverplichting af te kopen, betalen omgerekend 2,84 euro per kuub groen gas. Dat bedrag gaat naar verwachting ook de waarde van de Groen Gas Eenheden (GGE's) bepalen. GGE's krijgen veehouders die groen gas produceren. In de SDE-regeling van 2023 konden de ondernemers een garantie krijgen van 1,48 euro per kuub groen gas.