'Glyfosaat is nog gewoon nodig'

Door sommige mensen wordt een link gelegd tussen de ouderdomsziekte Parkinson en gewasbeschermingsmiddelen. Zo werd eerder het middel Mancozeb, dat in de akkerbouw werd gebruikt voor de bestrijding van verschillende schimmels, in verband gebracht met Parkinson. Sinds 2020 is dit middel verboden in Europa. Nu deze link niet meer gelegd kan worden, wordt glyfosaat als nieuwe boosdoener aangewezen.

Dat is onterecht, want de Europese Voedselveiligheidsautoriteit (EFSA) heeft in 2023 opnieuw vastgesteld dat het in de Europese Unie toegestane gebruik van glyfosaat niet gevaarlijk is voor de gezondheid van mens, dier en milieu. De herbeoordeling is niet uit de lucht gegrepen, want deze is uitgevoerd door vier lidstaten: Nederland, Frankrijk, Hongarije en Zweden. De EFSA ziet geen directe reden om de werkzame stof glyfosaat niet langer goed te keuren. De zorgwekkende toename van Parkinson, een typische ouderdomsziekte, kan niet wetenschappelijk worden onderbouwd door een directe link met glyfosaat.

Gewasbeschermingsmiddelen, waaronder glyfosaat, zijn per definitie giftig voor bepaalde organismen. Dat is ook hun functie. Waar het om gaat, is de vraag hoe groot de risico’s zijn bij gebruik in de landbouwpraktijk. Op basis van alle beschikbare wetenschappelijke gegevens concludeert de EFSA dat de toepassing van glyfosaat veilig is.

Dit komt mede doordat boeren en tuinders vanuit hun vakmanschap op een verstandige manier omgaan met gewasbeschermingsmiddelen, ondersteund door licenties, verplichte examens en cursussen. Daarnaast hebben we in Nederland strenge regelgeving op het gebied van techniek, waardoor het middel rechtstreeks op de plant komt en niet verneveld. Boeren en tuinders gebruiken gewasbeschermingsmiddelen dus niet zomaar.

Strengste regelgeving

Daarbij wordt soms vergeten dat in Nederland glyfosaat slechts eens in de paar jaar op hetzelfde perceel wordt gebruikt. Bovendien gebruiken boeren en tuinders steeds minder gewasbeschermingsmiddelen. Tussen 2016 en 2020 nam het middelengebruik met 11 procent af.

Nederland heeft verder de strengste regelgeving ter wereld op dit gebied, wat leidt tot het gebruik van de nieuwste (kapitaalintensieve) technieken. Hierdoor blijft bijvoorbeeld glyfosaat niet in het milieu achter. Het bindt zich aan bodemdeeltjes, die vervolgens door bodemmicroben worden afgebroken. Bodemmicroben zijn verschillende soorten miniatuurbeestjes die in de bodem leven. Dit alles zorgt ervoor dat we, met pootaardappelen die in Nederland worden geteeld, elk jaar wereldwijd 800 miljoen mensen kunnen voeden.

Al met al zijn gewasbeschermingsmiddelen nog steeds hard nodig tegen ziekten en hardnekkige onkruiden. Er wordt steeds meer ingezet op de vergroening van gewasbescherming. Maar op dit moment eenzijdig inzetten op het verbieden dan wel halveren van glyfosaat maakt het risico op mislukking van oogsten dramatisch groot, met als gevolg een stijging van de voedselprijzen. Dit is geen fijne boodschap in een tijd waarin bestaanszekerheid en voedselschaarste steeds grotere thema’s worden.